شروع دوره آموزش نویسندگی کوتاه

6. پاراگراف بندی
متن رمان باید واحد باشه. یعنی دارایِ پاراگراف‌بندی‌‌ باشه. هر پاراگراف زنجیری از جملاتِ مرتبط به هم است.

نکته1:
توجه کنید بین خطوط رمان‌ها فاصله نیوفتاده باشه.
نکته2:
توجه کنید در مونولوگ‌ها هر خط کاملا پر شده باشه. نه این که تو هر خط فقط یک جمله گفته شده باشه!

7. گذر زمانی
برای گذر زمانی و تغییر راوی فقط از *** سه تا ستاره داخل پارت‌ها باید استفاده شود.

مثال‌هایِ غلط :
######
***********
--------
و ...

8. حجم هر پارت:
هر پارت باید اندازه‌یِ به قاعده‌ای داشته باشه. نه خیلی کوتاه، نه خیلی بلند! عدم رعایتِ این نکته، ویراستار رو به دردسر می‌ندازه.
تعداد خطوط برایِ کسانی که در سیستم تایپ می‌کنند بین 20 تا 40 خط باشه.
تعداد خطوط برایِ کسانی که با موبایل یا تبلت تایپ می‌کنند، باید بین 40 تا 80 خط باشه.

پارت یعنی بخش بخش کردن رمان و نوشتنش در سایت های نویسندگی یا دفتر نوشتن. توی سایت ها نباید شماره پارت رو بنویسید.

9. املایِ درستِ فعل بذار
غلط‌هایِ املایی یکی از نکاتی هستند که به سواد نویسنده برمی‌گرده. املایِ فعل بذار با دال ذال هستش.
خواهشمندم در طول تایپ رمان، این مسئله رو حتما به نویسنده‌ها اطلاع بدید.

مثال غلط:
- بزارید براتون توضیح بدم!

مثال درست:
- بذارید براتون توضیح بدم!

به همین ترتیب این دال ذال رو به همه افعالی که از گذاشتن میاد بسط بدید.
بذار، نذار، بذارید...

10. شکسته نویسی:
شکسته نویسی در برخی افعال و کلمات رخ میده که اشتباهه اما شکسته نویسی در متن محاوره‌ای و دیالوگ‌ها مشکلی نداره‌.

مثال غلط:
1. لباس‌هامو
2. بردمو
3. قوری و بیار یا قوریو بیار

مثال درست:
1. اگر نثر ادبی هست: لباس‌هایم را
2. بردم و
3. اگر نثر ادبی هست: موبایل را بیاور

11. حشو:
بعضی نویسنده‌ها چهارچوب‌هایِ محاوره رو کاملا دور می‌زنن. به طوری که از سر و ته برخی کلمات می‌زنن. استفاده از حشو ممنوعه چه تو مکالمات چه تو محاورات.

مثال غلط:
1. لنتی کجا برم؟
2. بِ خانه رفتم.
3. مث یه دختر خوب...
4. دیه از این حرف‌ها نزن...
5.چشام کور شد.
و...
مثال درست:
1. لعنتی
2. به
3. مثل
4. دیگه
5. چشم‌هام

حالا یه سری نکات دیگه میگم: برای رمان، مثل لوستر برای پذیراییه!

اگه این لوستر بد رنگ باشه، قدیمی باشه، چراغ‌های سوخته داشته باشه، حتی اگه بهترین وسایل توی پذیرایی باشن اونجا می‌شه تاریک‌خونه!

قضیه عنوان هم همینه! خب اگه می‌خوای یه عنوان جذاب انتخاب کنی؛ اول یکم تحقیق کن، عنوانت رو بسنج بعد بیا بذار رو رمانت که یه وقت به جای بهتر کردن رمان خواننده زده نشه!

شما بیا یه رمان آس و خاص بنویس بعد اسمش رو بذار اَنقزی! مخاطب هم دور رمانت می‌کشه یه خط قرمزی! :/ حالا بیا هی بیا بکن تبلیغات، تهش خودت می‌مونی و حوضت!

یه نویسنده مثلاً ایده‌ی کاملا نو و جذابی داره، همه چیزش رو حاضر کرده و مورد تایید خیلی‌ها قرار گرفته، ولی در نهایت اسمش رو می‌ذاره 

شما خودت با دیدن شما نمی‌خواد شیطون بودن یه دختر رو به منِ خواننده ثابت کنی!

ژانر اصلی باید از عنوان استنباط بشه!

اگر ژانر اصلی رمانتون عاشقانه‌ست و از اول تا آخر دختر و پسر دارن بال بال میزنن که لونه کفتر درست کنن و تا آخر عمر برای هم جیک جیک کنن، نیاین یه اسم جناییروش بذارین! دلیل هم بیارین که یکی در حد یک پارت میخواسته با اسلحه اینا رو از هم جدا کنه!

یا اینکه در عین راحتی) عنوان رو بذارین عاشق شدم!

آیا همچین عنوانی می‌تونه مخاطب جذب کنه؟ آیا در چنین شرایطی واجب نیست قاتل گروه منتقدها با نارنجک بزنه کل رمان رو منهدم کنه؟ بله؛ واجب است و جایز است که از مادر بمب‌ها (جی جی یو) استفاده شود.

شما الان با انتخاب این عنوان قلب من خواننده رو شکستی

اسم رمان رو طنز نذارید بعد بیاین تو رمان کلِ شخصیت‌ها رو از پلیس راهنمایی رانندگی تا نقش اول ترور کنین مثل گوجه فرنگی نقش بر زمین بشن! یا اگه‌ یه رمان با ژانر ترسناک یا جنایی دارین باید حس ترس و هیجان رو به خواننده القاء کنین، نه اینکه یاد یه حرکت خاک‌برسری توی یه روز بارونی پاییزی بندازینش!

کلمات عشق(کشک)، غرور(یه پسر خشن و دارک)، مرگ(عزراییل بخورتت!)، دختر شیطون و استاد اخمو(داستان کودکه مگه؟! گرگ بلا و خرگوش ناقلا، فلان چیز میز من( و من الله توفیق) و تمام عناوین این‌چنین که شربت آبلیمو می‌خوان(یه ذره‌م عسل بریزین توش تهوع رو رفع میکنه)، کلیشه‌ای هستن و خلاص!

این اسامی که بشینن جای عنوان، دماغ مخاطب ناخودآگاه جمع میشه و دکمه خاموش شدن گوشی فشرده!

عنوان باید جدید باشه! از گوگل فقط برای پیدا کردن رنگ رژلب فلان بازیگر و دانلود فیلم استفاده نکنین! شما یه عنوان داری که با بدنه‌ی رمانت کاملا در ارتباطه اما اصلا مخاطب جذب نمی‌کنه. خداروشکر از وقتی اینترنت وارد جهان شده، مردم شدن یکجا نشین‌هایی که روی کاناپه چمباته می‌زنن و همراه مودم‌هاشون روز رو شب می‌کنن. فرهنگ لغت بخونین و کمی تحقیق کنین!

نتونه یدکش کنه و اگر تک‌کلمه‌ست، باید کاملاً خاص و مرتبط با هسته اصلی داستان باشه وگرنه میشه همون قضیه اَنقزی و قرمزی اینا!

از کلمات متضاد خاص هم میشه استفاده کرد اما شب و روز و گرما و سرما به درد سرفصل‌های کتاب علوم می‌خوره!

اگه رمان قراره راجع به کلیشه ترین موضوع هم باشه(عشق و شکست)،ولی اگه مثل هرم بشینین و کلمات مترادف و نزدیکش رو دونه به دونه استخراج کنین، تهش با کلی واژه جدید روبرو میشین که یه اسم آس بهتون میده و تا شب بدنتون رو روی حالت بندری تنظیم میکنه!

اگه قراره جمله باشه اینجوری نباشه: من اونیم که سایه هم نداشت! دنیا دیگه مثه تو نداره! از بازی با کلمات و ایهامشون غافل نشین! روایت داریم ایهام بیشتر، مخاطب بیشتر(

یه اسمی انتخاب نکنین که مخاطب با وضو بره سراغش از بس که -َ -ِ -ُ داره! یه اسم روان و خاص، که قدرت حک شدن توی ذهن رو داشته باشه. این اسم بابد جوری باشه که مخاطب با دیدنش مکث کنه و بگه جـــون تو همونی که میخوام شبم رو باهات صبح کنم(و بخونمت!)

عنوان باید یه پیش‌بینی به مخاطب بده که با چی مواجهه و درنهایت یه چیز چشمک‌زن باشه مثل نگاه‌های جک به رز(تایتانیک!!!)

یک لیست درست کن و توی آن اسم صد تا از بهترین رمان‌هایی را که دوست داری بنویس.

برای نوشتن چنین لیستی می‌توانی به فهرست‌های مختلف شاهکارهای ادبی مراجعه کنی.

پس‌ازآن هرازگاهی به این لیست نگاه کن و ببین چرا این عنوان‌ها به نظرت جذاب هستند.

بعد از تهیه لیست اول، بدون اینکه کاری خاصی با آن داشته باشی، یک لیست دیگر درست کن و از یک تا صد عدد بزن، بعد به هر ضرب‌وزوری شده صد عنوان مختلف برای داستانت بنویس؛ از بی‌مزه‌ترین و بدیهی‌ترین چیزها تا اسم‌های عجیب‌وغریب را روی کاغذ بیاور.

معمولاً پنجاه اسم اول را که بنویسی به نتیجه می‌رسی، اما لیست را تا کامل شدن فهرست ادامه بده.

اگر اسمی که برای رمانتون انتخاب می‌کنید جذاب نباشه، خواننده اصلا کششی برای برداشتن کتاب شما و انتخابش نداره! بنابراین در مرحله اول این جذابیت عنوان کتابه که باید مورد بررسی قرار بدید.
خب دوستان، شما باید خودتون رو بذارید جای یک خواننده، این اسمی که انتخاب کردید آیا واقعا کشش جذب شما رو داره؟

دومین نکته درمورد عنوان، این هست که شما نامی که برای رمانتون انتخاب می‌کنید، حتما باید با محتوای داستانتون همخوانی داشته باشه!
رمانی که درمورد مشکلات جامعه می‌نویسه و از درد مردم با مخاطبش حرف می‌زنه، مسلما عنوانش "عشقه جذاب و چش سبز من" نیست!
رمانی که محتوای علمی داره اسمش "تراژدی تلخ مشکلات من" نیست!
دوستان عزیز، فرض کنید می‌خواید یه شکلات بردارید و میل کنید. از روی پوستش می‌فهمید حدودا طعمش چجوریه نه؟ مثلا اگر دارچینی هست روی پوستش نوشته، پس داستان هم همینطوره.

برای شما چند مثال هم می‌زنم. بعضی از نویسنده‌ها میان و یک ترکیب رو به اتفاقات رمانشون ربط می‌دند، بعضی از نویسنده‌ها پیام رمان رو داخل اسم می‌نویسند.

عنوان شما باید طوری باشه که یک بخشی از داستان رو به صورت کلیدی بیان کنه.
چند وقت پیش به منتقدان یک متن دادم و اونها رو به چالش کشیدم. گفتم برای داستان زیر اسم انتخاب کنید.

داستان درمورد زنی بود که از آب میترسید و در گذشته به خاطر کمک به یک بچه، فرزند خودش رو از دست داده بود. (در آب)
و برای همین از آب می‌ترسید.
دوستان نام‌های خوبی رو انتخاب کردند. احتمالا این تمرین رو به شما هم بدم پس عنوان باید با بدنه مربط باشه.
نکته بعد ارتباط با ژانرهاست.
دوستان عزیز عنوانی که انتخاب می‌کنید باید با ژانر اصلی رمانتون ارتباط داشته باشه.
یه نکته مهم! بچه‌ها دیدید چقدر بعضی اسم‌ها تکراری شده؟!

شما با دیدن یک اسم تکراری آیا با خودتون فکر نمی‌کنید که محتوا هم تکراریه؟معمولا اسم‌های تکراری جذابیتی ندارند. چند نمونه مثال می‌زنم.

برای رمان‌های عاشقانه کلمه "عشق" واقعا زیاد شده!
پس از این کلمات سرنوشت و عشق و... پرهیز کنید.
کلمه "من" و مالکیت دادن به یک موضوع را کسی_واقعا_ تکراری شده!
کلمه ترس، روح، ارواح در رمان‌های ترسناک بسیار پرتکراره و باید از انتخابشون نهی بشه.
خیال، خیالات و دنیا در رمان‌های فانتزی مورد استفاده قرار می‌گیره.
کلمه "شیطون" واقعا تکراری شده. نویسنده‌ها فکر می‌کنند با به کار بردن این کلمه در رمان های
عنوان هایی که می‌تونید انتخاب کنید به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شند:
1-نام‌های تک کلمه‌ای
2-ترکیبات
3-نام‌های جمله‌وار

نویسنده‌ها باید سعی کنند که در انتخاب عنوان، از یک کلمه خاص استفاده نکنند چون یک کلمه خاص توانایی کمی داره. یک کلمه، معمولا جذاب نیست. یک کلمه کوتاه معمولا ژانرهارو نشون نمیده و پیام خاصی رو منتقل نمی‌کنه؛ بنابراین اگر نویسنده نام تک کلمه‌ای داشت باید بهش تذکر بدید.
سوال! همیشه و درهمه موارد یک کلمه کوتاه اصلا مناسب نیست؟ نه!
بعضی وقت‌ها دوستان، یک کلمه انقدر با خلاقیت بالایی مورد استفاده قرار می‌گیره که می‌تونه هم محتوا و هم جذابیت رو به رخ خواننده بکشه.
رمان "آپاندیس"
نام بسیار جذابی داره و انتخاب زیرکانه‌ای در اون انجام شده. این نام کلمه کوتاهی هست اما کاملا مناسبه و خیلی هم جذاب و تازه!
نکته آخر درمورد نام‌های تک کلمه‌ای این هست که اگر نویسنده نام شخصیت داستانش رو برای عنوان برگزیده بود، حتما حتما بهش تذکر بدید. نام شخصیت اصلی به هیچ‌وجه مناسب نیست! رمان‌های م.مودب پور معمولا عنوانی با نام کاراکترهای داستانشون دارند. این نام‌ها جذاب نیستند!
شاید فکر کنید چون این نام کاراکتر داستانه، با محتوا مرتبطه! نه!
منظور با از ارتباط با بدنه، ارتباط با داستان و نقطه اوج رمان هست و نام شخصیت مورد قبول نیست.
2-ترکیبات:نامهای ترکیبی معمولا پرتکرارترین عنوان‌هایی هستند که نویسنده از اونها استفاده می‌کنه. بهترین نوع هستند و تنها نکته در این عنوان‌ها اینه که تکراری نباشند.

3-نام‌های جمله وار:
معمولا منتقدها نویسندگان رو از انتخاب چنین نام‌هایی نهی می‌کردند؛ اما صبر کنید!
بعد از یک تحقیق متوجه شدیم که گاهی عنوان‌های جمله‌وار، می‌تونند جذاب‌تر از ترکیبات باشند. چطور؟ زمانی که عنوان داستان یک سوال به وجود میاره؛ یک ابهام خاصی داره و جذابه!
عنوان‌ها جمله‌وار طولانی نیستند. یک جمله کوتاه و پرمفهوم!
توجه کنید. هرجمله‌ای مناسب نیست و نهی میشه.
انتخاب عنوان رمان برای هر ژانر باید یکسان باشه؟
مشخصا نه!
در هرژانر فرق می‌کنه.
طنز:
در داستان طنز شما باید یک حس خودمونی بودن و صمیمیت رو به مخاطب القا کنید. گاهی یک پارادوکس در ترکیب جذاب می‌تونه انتخاب خوبی باشه. عنوان طنز، باید شاد و انرژی بخش باشه!

گاهی حالت انتقادی داشته باشه و طنز بودن رو نشون بده.
داستان‌های عاشقانه و اجتماعی:
این دو عنوان نیازمند _شدید_ به استفاده از آرایه‌ها و ترکیبات هستند. نگاه نو به جامعه رو نیازمند هستند و باید حجمی از احساسات رو به مخاطب القا کنند.

برای نشان دادن ژانر عاسقانه حتما نیاز نیست کلمه عشق استفاده بشه! کلمات و احساساتی که لطیف هستند این ژانر رو به وضوح نمایش می‌دند. مثلا رمان بزن باران، ارتباط زیادی با ژانر عاشقانه داره اما کلمه خاصی که نشانگر این ژانر باشه رو دارا نیست.
رمان علمی_تخیلی:
رمان‌های علمی تخیلی باید عنوان‌های کنجکاو کننده و رازآلود داشته باشند.
در رمان‌های جنایی:
شما در انتخاب این عنوان‌ها باید کمی خشن عمل کنید. برعکس ژانر عاشقانه اینجا سعی کنید حس جنایت و جرم رو به مخاطب بدید. یک خوف عجیب و حالت معماگونه. کلمات جنایت و... خیلی تکراری هستند و نباید در این رمان‌ها استفاده شوند.
رمان فانتزی:
برعکس عاشقانه و اجتماعی، این عنوان‌ها معمولا آرایه ندارند. باید خلاقیت داشته باشید. اگر نویسنده عنوانی خیلی رو و ساده برای رمان فانتزی‌ش استفاده کرده بود_درصورت داشتن جذابیت_ ایراد زیادی بهش وارد نیست.

خب حالا بریم سراغ دو نکته که خیلی لازم و ضروریه:
یک-تجربه کن:حالا چرا میگم تجربه کن چون نویسنده که برای بار اول می نویسد در پردازش داستان دچار مشکله پس بهتر است به رفتار های اطرافیانش توجه کنه و از طریق اونا و شناخت رفتارهاشون و عکس‌العمل اونا، ظاهرشون، روابط اجتماعیشون، گفتار و اعتقاداتشون به خوبی می‌تونه الگویی برای خودش درست کنه و شخصیت داستان رو از اون الگوبرداری کنه.
البته نویسنده عزیز باید بدونه که باید خوب توصیف کنه چون اگر نکنه گیر ما میافته اون زمان با چماق ما منتقدان رو به روی میشه.
دو-مطالعه کن:چرا میگم مطالعه کن چون با طریقه‌ی شخصیت پردازی نویسنده‌های دیگه آشنا میشی و می‌تونی از طریقه چگونگی پردازش داستان اونا به خودت کمک کنی و نکته هایی یاد میگیری که به درد می خوره و می تونی که در داستانت از اون استفاده کنی .
حلا بریم چند نکته مهم درباره پرزادش شخصیت:
1-یک فرد واقعی رو در نظر بگیر:
یعنی چی یک فرد واقعی، حتما با خودتون میگین که مثلا دختر داستان رو خودم در نظر بگیرم خب حالا که یک فرد واقعی رو تصور کردی برای اینکه به اون شخصیتی که می خوای برسی پس باید به شخصیت یه چیزایی اضافه و یه چیزایی کم کنی تا اونی که میخوای در بیاد و بشه این  یه خانوم.
2-استفاده از تخیل:
یعنی با تکیه بر اون شخصیتی که هست داستانت، داستان خوبی نمیشه ولی وقتی از تخیلت کمک گرفتی و شخصیت‌های داستانت رو ساختی همه شخصیت ها خوب میشن مثلا دختر داستانت یه خانوم  خوب در میاد و پسر داستانت یه آقای خوب و اینجاست که باید تشویق بشی.
3-بازیگری مکتوب:
یعنی خودت رو جای شخصیت‌های رمانت بذار و فکر کن اگر این اتفاقات برای خودت می‌افتاد چه حسی داشتی مثلا عصبانی یا اینکه غمگین یا هر احساس دیگه‌ای تجربه می‌کردی.
4-توجه به تعداد شخص تو داستان:
که این تعداد اشخاص به چند چی بستگی داره:
-حجم داستان
-وسعت ماجرا
-وسعت مکانی و فیزیکی داستان
که مثلا وقتی تو داستان 5 صفحه‌ای می خوای بنویسی 20 تا شخصیت براش زیاده ولی برای یه رمان 300 صفحه‌ای شاید شخصیت کم هم بیاری پس جوری بنویش که نه از کمش بنالی نه از زیادش ندونی چکار کنی آره جونم.

5-از شخصیت‌های مثل هم استفاده نکن