.
فضیلت یکم:
ولایت امیرالمؤمنین رحمت خاص خداوند متعال
خداوند در قرآن کریم از رحمت خودش گاه به رحمت واسعه تعبیر کرده است: و رحمتم همه‌چیز را فرا گرفته است. (اعراف:۱۵۶)
پس این رحمت واسعه تمام حقایق جهان را فرا گرفته است. امیرالمؤمنین این آیه را امیدوارکننده دانسته است. لذا رحمت خداوند عام است و همه‌چیز را فرا می‌گیرد؛ در حالی که عذاب او خاص است و تنها شامل حال عدهای می‌شود.
خداوند گاهی هم از رحمت خودش به یک‌نوع رحمت خاص تعبیر کرده است:
اگر پروردگارت می‌خواست همۀ مردم را یک امت قرار می‌داد؛ ولی آن‌ها همواره در اختلاف هستند. مگر کسانی که پروردگارت به آن‌ها رحم کرده؛ و برای همین آن‌ها را آفریده است. (هود:۱۱۸ و ۱۱۹)
یعنی خداوند اگر می‌خواست اراده‌ا‌ش بر این تعلق می‌گرفت که همهٔ مردم را تحت یک امت واحد (امت اسلام) قرار بدهد. اما این مردم همواره در حال اختلاف هستند. پس خداوند در انتخاب هدایت انسان‌ها را مسلوب‌الإختیار قرار نداده؛ و هر کس مختار است هر راهی را که می‌خواهد انتخاب کند. اما اگر خداوند می‌خواست همۀ انسان‌ها مسلمان می‌شدند. مردم همواره در اختلاف هستند مگر کسانی که خداوند آن‌ها را مشمول یک‌نوع رحمت خاص قرار داده است؛ و اساسا به همین سبب که این عده را مشمول آن رحمت خاص خود قرار بدهد خلق‌شان کرده است.
پس یک‌نوع رحمت خداوند وجود دارد که همه را فرا می‌گیرد؛ چه بخواهند و چه نخواهند. هر کس باشد و در هر کجا که باشد.
اما یک‌نوع رحمت هم وجود دارد که خاص است. این رحمت خاص اگر شامل همه بشود تمام اختلاف‌ها از بین خواهد رفت.
خداوند از این رحمت خاص اینگونه یاد کرده است: ما رحمت خود را به هر کس که بخواهیم مخصوص می‌گردانیم. (یوسف:۵۶)
پس این رحمت یک رحمت خاص است؛ و همه‌چیز را فرا نمی‌گیرد.
حال باید دید چه کسانی مشمول این رحمت خاص می‌شوند:
و ما او را در رحمت خود داخل کردیم؛ بی‌تردید او از صالحان بود. (انبیاء:۷۵)
این آیه دربارۀ حضرت لوط است.
خداوند می‌فرماید که ما لوط را داخل در رحمت خودمان کردیم. چرا؟ چون او از صالحان بود.
لذا شایستگی داخل شدن در این رحمت را داشت. این رحمت همان رحمت خاص خداوند است.
خداوند در آیاتی دیگر از چند پیامبر یاد کرده و دربارۀ آن‌ها می‌فرماید: و إسماعیل و إدریس و ذوالکفل را [یاد کن] که همه از صابران بودند؛ و آن‌ها را در رحمت خود داخل کردیم چون از شایستگان بودند. (انبیاء:۸۵ و ۸۶)
پس این بزرگواران نیز در این رحمت خاص وارد شدند؛ به این دلیل که از صالحان بودند. یعنی دارای قابلیت و شایستگی بودند.
پس برای اینکه خداوند ما را داخل در این رحمت خاص خود کند، باید یک‌نوع شایستگی در ما وجود داشته باشد.
مصداق بارز ورود به این رحمت خاص انبیاء هستند. لذا در این زمینه بین انبیاء هیچ تفاوتی وجود ندارد:
ما میان هیچ‌یک از پیامبران او فرق نمی‌گذاریم. (بقره:۲۸۵)
یعنی خداوند در داخل نمودن انبیاء به این رحمت خاص هیچ تفاوتی قائل نشده است.
البته میان انبیاء از نظر فضائل برتری و اختلاف وجود دارد؛ اما از نظر حقایق هیچ اختلافی وجود ندارد.
آن‌وقت ثمرۀ داخل شدن در این رحمت چه خواهد بود؟
خداوند در سورۀ شوری آیۀ ۸ از این رحمت صحبت کرده: و اگر خداوند می‌خواست همۀ آن‌ها را امت واحدی قرار می‌داد. ولی هر کس را که بخواهد در رحمتش داخل می‌کند و برای ظالمان هیچ ولیّ و یاوری نخواهد بود.
یعنی خداوند تنها یک عدهای را داخل در این نوع از رحمت خود کرده و همه را داخل نکرده است. این رحمت رحمتی‌ست که اگر کسانی در آن داخل بشوند از افتراق و اختلاف در میان آن‌ها هیچ خبری نخواهد بود. لذا خداوند هر کس را که بخواهد داخل در این رحمت می‌کند. اگر کسی وارد این نوع از رحمت نشد جایگاهش جایگاه ظالمان خواهد بود؛ و برای ظالمان در روز قیامت نه سرپرستی خواهد بود و نه یاوری! پس هر کجا که اختلاف وجود دارد این نوع از رحمت وارد نشده؛ و توهم آن است که وجود دارد.
عمر بن جبیر از امام صادق روایت کرده که ایشان دربارۀ آیۀ فوق (شوری:۸) فرمودند:
مقصود از این رحمت، ولایت علی بن ابی‌طالب(علیه السلام) است.
ولایت علی بن ابی‌طالب همان رحمت خاص خداوند است، که تنها عدهای را فرا می‌گیرد؛ نه همۀ انسان‌ها را.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
خلاصه سخنرانی
استاد سید محمدباقر علـوی تهـرانی
مـوضــوع : #فضائل_امیرالمؤمنین
بخش اول
ابتدای جلسه سـه‌شنبه ۲۲ مهر ۱۴۰۴
مسـجـد حضـرت امیـــر علیه‌السـلام
@Fares_ir
