محاسباتی که به شما می‌گوید فرزندتان چه شکلی می‌شود!

همه دوست دارند بدانند که فرزندشان چه شکلی خواهد شد، اما هیچ راهی برای اینکه بدانیم فرزندمان به ما می‌رود یا به پدر مادرمان یا یکی از اعضای فامیل وجود ندارد. بااین‌حال علم ژنتیک به ما کمک می‌کند تا بتوانیم در این خصوص کمی حدس بزنیم.

رنگ چشم

• من و همسرم هر دو چشمان قهوه‌ای داریم آیا این به این معنا است که فرزندمان حتماً چشمانی تیره‌رنگ خواهد داشت؟

نه هیچ تضمینی وجود ندارد. والدین چشم قهوه‌ای می‌توانند فرزندی با چشمان آبی داشته باشند. در حقیقت، اگرچه کمتر رایج است ولی برعکسش هم امکان‌پذیر است یعنی پدر مادری با چشمان آبی که فرزندی با چشمان قهوه‌ای به دنیا آورده‌اند. در کلاس بیولوژی تسلط چشمان قهوه‌ای رایج است اما ژن‌های زیادی در تعیین رنگ چشم مؤثر هستند. یکی از ژن‌ها می‌گوید بیا از رنگ‌های آبی استفاده کنیم یکی دیگر می‌گوید بیا به آن قهوه‌ای اضافه کنیم. مثل این است که زمان نقاشی رنگ‌های مختلفی را لایه‌لایه روی‌هم اضافه می‌کنیم. در همین حال ژن‌های دیگر مقدار رنگ‌دانه‌ها را کنترل می‌کنند؛ بنابراین رنگ‌دانه‌های آبی بیشتر می‌توانند قهوه‌ای را تحت تأثیر قرار دهند و غالب شوند یا در این میان رنگ سومی مثل فندقی می‌تواند ظهور کند.

رنگ مو

• رنگ موهای روشن شوهرم در کنار رنگ موی قرمز روشن من، کمرنگ است. آیا این به این معناست که رنگ موهای من که تیره‌تر است رنگ غالب خواهد بود؟

نه هیچ تضمینی وجود ندارد؛ اما اگر در خانواده همسرت یک مو قرمز وجود دارد شانس اینکه یک کله هویجی دیگر به دنیا بیاید بالا می‌رود. در غیر این صورت شما همان مو قرمز خاص در خانواده باقی خواهید ماند. یک مو قرمز واقعی زمانی شکل می‌گیرد که هر جفت والدین اهداکننده ژن باشند. البته باید در نظر داشت که ۱ تا ۲ درصد مردم در دنیا دارای موهای قرمز و صورت کک و مکی هستند. ژن می‌تواند به‌صورت مخفی در طی نسل‌ها این ویژگی را انتقال دهد و درنهایت روزی والدینی که دارای موی روشن یا تیره هستند را با فرزند مو قرمز سورپرایز کنند.

قد

• آیا پدر و مادری با قدهای بلند و کوتاه فرزندی با قد متوسط خواهند داشت؟

به‌طورکلی باید گفت بله. روش محاسبه هم به این شکل است که میانگین قد پدر و مادر را می‌گیریم و برای فرزند پسر ۲ اینچ به میانگین اضافه می‌کنیم و برای فرزند دختر ۲ اینچ از میانگین کم می‌کنیم. با این شرایط جای تعجب نیست که والدین قدبلند دارای فرزندان قدبلند و والدین کوتاه دارای فرزندان قدکوتاه خواهند شد؛ اما این قوانین نیز می‌توانند شکسته شوند. علاوه بر اینکه والدین می‌بایست دارای شرایط لازم باشند عوامل محیطی مانند تغذیه مناسب نیز می‌توانند برای رسیدن کودک به قد مورد انتظار دخیل باشند.
 

ویژگی‌های فیزیکی

• من همیشه عاشق بچه‌هایی هستم که چال گونه دارند، آیا امکانش هست که فرزندم چال گونه داشته باشد؟

بله اگر همسر شما یا یکی از اعضای خانواده شما یا خانواده همسرتان چال گونه داشته باشد امکان اینکه فرزندتان نیز آن را به ارث ببرد وجود دارد. چال گونه اصولاً غالب در نظر گرفته می‌شود به این معنا که برای دیدن یک صفت قالب در نوزاد فقط یکی از والدین باید این قابلیت را داشته باشند که ژن را منتقل کنند. این نوع از انتقال در خصوص کک‌ومک و چال چانه و مدل مو و حتی زبان منعطف نیز صادق است. البته این‌طور نیست که شما بتوانید از درون پکیج ژن‌ها، ژن موردعلاقه خودتان را انتخاب کنید.

وزن

• من و همسرم تمام دوران زندگی‌مان در حال کلنجار رفتن با وزنمان بودیم. آیا فرزندمان نیز همانند ما چاق خواهد شد و با مشکلات ما روبرو خواهد شد؟

مشاهدات بلندمدت حاکی از این است که والدین چاق فرزندانی به نسبت چاق‌تر خواهند داشت؛ و ما امروزه می‌دانیم که حداقل یک ژن خاص در این میان دخیل است. به نظر می‌رسد کودکی که این ژن خاص را از والدین خود به ارث می‌برد وزنش بین ۳ تا ۴ کیلوگرم بیشتر از سایر کودکانی است که این دو فاکتور ژن را ندارند.
اما به این معنا نیست که خانواده شما محکوم‌به چاق بودن است. چاقی یک ویژگی چندعاملی است. به این معنا که فاکتورهای محیطی و ژنتیکی باهم در این امر دخیل می‌باشند.

توانایی‌های ویژه

• به نظر می‌رسد که افراد باهوش فرزندان باهوشی دارند و افراد ورزشکار فرزندانی ورزشکار. آیا این طرز تفکر درست است؟

بله فرزندان باهوش از خانه افراد باهوش بیرون می‌آیند. مطالعات نفوذ ژنتیکی را در این امر دخیل می‌دانند؛ اما این‌طور نیست که والدین تنها ای کیو بالا را منتقل کنند بلکه آن‌ها عشق به مطالعه و یادگیری را نیز در خانه پرورش می‌دهند. خواندن و صحبت کردن در خصوص چیزهایی که یاد می‌گیرند و مرور آن‌ها در میز شام در جمع خانواده می‌تواند به کودک کمک کند تا نگرش مثبتی نسبت به کتاب‌ها و در کل یادگیری داشته باشند. این چیزی است که هر خانواده‌ای می‌تواند برای فرزندانشان فراهم کنند. شما به پول و تحصیلات بالای دانشگاهی نیاز ندارید تا بتوانید این شرایط را برای فرزندانتان مهیا کنید.
عامل پرورش عاملی است که نفوذ ژنتیکی را هم پشت سر می‌گذارد به این صورت که کودکی که از والدین ورزشکار ژنی را به ارث می‌برد چنانچه درست پرورش داده نشود به نسبت کودکی که در این خصوص پرورش لازم داده می‌شود نمی‌تواند از پیشرفت لازم برخوردار باشد همین‌طور این مقوله را می‌توانید به سایر استعدادهای دیگر نیز تعمیم دهید.