آیا ثواب اعمال مستحبی را باید حین انجام عمل یا بعد از انجام آن هدیه کرد؟
اهدای ثواب به هر دو طریق ممکن است.
«عَنِ الْحَارِثِ بْنِ الْمُغِیرَةِ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ علیه السلام وَ أَنَا بِالْمَدِینَةِ بَعْدَ مَا رَجَعْتُ مِنْ مَکةَ إِنِّی أَرَدْتُ أَنْ أَحُجَّ عَنِ ابْنَتِی قَالَ فَاجْعَلْ ذَلِک لَهَا الْآنَ؛ راوی از امام صادق علیه السلام می پرسد: از مکه به مدینه مراجعه کردم و می خواهم برای دخترم حج انجام دهم. حضرت فرمود: همین الان حجت را برای دخترت قرار بده.»(الکافی، ج 4، ص 316)
در روایتی آمده است که به امام صادق علیه السلام گفتم: می توانم پدر و مادرم را در حج خود شریک سازم؟ حضرت فرمودند: آری. من گفتم: می توانم برادرانم را در حج خود شریک سازم؟ فرمود: آری. خداوند - عزّ و جلّ - برای خودت ثواب یک حج منظور می کند و برای آنان نیز ثواب یک حج، و پاداش دیگری هم به تو عنایت خواهد کرد که صله رحم کرده ای. من گفتم: به نیابت از مردان و زنانی که در کوفه باشند می توانم طواف کنم؟ فرمود: آری. موقع شروع به طواف، نام او را می بری و می گویی: «بار خدایا این طواف را از فلانی بپذیر.»(الکافی، ج 4، ص 315)
ابراهیم خضرمی از پدرش روایت می کند که وقتی از مکه برگشت در مسجد النبی امام کاظم علیه السلام را زیارت کرد و پرسید: یابن رسول الله وقتی قصد تشرف به مکه را داشتم، کسی به من گفت: برای من طواف انجام بده و دو رکعت نماز بخوان و من یادم رفت. چه جواب او را بدهم؟ حضرت فرمود: هر وقت مکه مشرف شدی و اعمال خود را انجام دادی، یک طواف انجام بده و دو رکعت نماز بخوان و بگو: خدایا ثواب این طواف و نماز را قرار بده برای پدر، مادر، فرزند، همسر، خویشان و تمام همشهریانم. در این صورت اگر به هر کسی گفتی برایت طواف و نماز خواندم، دروغ نگفتی. در مورد زیارت قبور مطهر پیامبر و ائمه علیهم السلام هم همین طور است؛ وقتی زیارت می کنی و سلام می دهی، بگو: خدایا ثواب این زیارت مرا را برای پدر، مادر، فرزند، همسر، خویشان و تمام همشهریانم قرار بده. اگر به هر فردی گفتی، سلام تو را به پیامبر یا امام رساندم دروغ نگفتی.»(الکافی، ج 4، ص 316)
اعمال واجب و مستحبی را می توانیم به صورت نیابت انجام دهیم و می توانیم بعد از این که عمل را انجام دادیم، ثواب آن را به دیگران هدیه کنیم. چه خوب است که هر وقت نماز مستحبی، تلاوت قرآن، زیارت قبور پیامبر و ائمه اطهار علیهم السلام و یا هر عمل مستحبی دیگری که انجام می دهیم، ثواب آن را به مرده و زنده، از دوستان، آشنایان، اقوام و ائمه اطهار هدیه کنیم تا ثوابمان دو چندان شود
