در هر جامعهای برای پاسخگویی به نیازهای مردم و حل یا کاهش مشکلات آنها تمهیداتی اتخاذ و برنامههایی تدوین و اجرا میشود. کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. گرچه این برنامهها میتواند حسب شرایط مختلف موجود در کشورها متفاوت باشد اما آنچه مهم است اینکه مسائل و راهکارهای مناسب شناخته و اجرا شوند.
یکی از این برنامهها در ایران «برنامه اورژانس اجتماعی» است که حاصل فعالیت چندین ساله سازمان بهزیستی کشور در دفتر امور آسیبدیدگان اجتماعی است. این برنامه تلفیقی از مداخله در بحران، فردی، خانوادگی و اجتماعی (مرکز اورژانس اجتماعی)، خط تلفن اورژانس اجتماعی (١٢٣)، تیم سیار اورژانس اجتماعی (خدمات اجتماعی سیار) و پایگاه اورژانس اجتماعی (پایگاه خدمات اجتماعی) که در مرحله نخست با هدف توانمندسازی اجتماعمحور شود و در سکونتهای غیررسمی تدوین شده بود، است.
در این برنامه ویژگی مهم ارایه خدمات اجتماعی یعنی «تخصصیبودن»، «بهموقعبودن» و «دردسترسبودن» مدنظر قرار گرفته است تا از این طریق ارایه خدمات اجتماعی به مردم در سازمان بهزیستی کشور محدود به زمان و مکان نشود و رویکرد فعال، جایگزین رویکرد غیرفعال شود و «اجتماع جامعهمحوری» در برنامهها عملیاتی شود. این برنامه استفاده بهینه از منابع مادی و معنوی (نیروی انسانی)، کاهش دیوانسالاری اداری، تجمع خدمات، هماهنگی بین واحدها، جامعیت و فراگیری و... را در پی دارد.
این برنامه قصد دارد تا مداخلههای روانی اجتماعی را قبل از مداخلههای قضائی و انتظامی و حتی در کنار این مداخلهها جایگزین کند که این مسأله در پیشگیری از وقوع جرم و قضازدایی نیز نقش مهمی ایفا میکند. شناسایی آسیبهای اجتماعی شایع و درحال شیوع بهصورت کشوری، منطقهای و محلی نیز از طریق این برنامه صورت خواهد پذیرفت. درواقع این نوع مداخلهها تاثیرگذاری تئوری برچسب را به حداقل خواهد رساند تا زمینهای برای توانمندسازی افراد در معرض آسیب و آسیبدیده اجتماعی و بازگشت آنها به زندگی سالم باشد.
اصول اورژانس اجتماعی شامل مواردی از جمله کمک به حذف آسیبهای اجتماعی، ارایه خدمات با سه ویژگی بهموقعبودن، دردسترسبودن و تخصصیبودن، همکاری درون و برونسازمانی، انجام کار تیمی، رویکرد علمی در مداخلات، مسألهیابی بهموقع، توانمندسازی اجتماعیمحور، جامعیت اقدامات و فراهمکردن زمینه مشارکت برای مردم و سازمانهای مردمنهاد است.