برخی روایات اشاره دارند که حضرت یعقوب (ع) مرتکب "ترک اولی" شد—نه گناه—و همین باعث شد فراق یوسف (ع) طولانی شود. یکی از این موارد، بیتوجهی لحظهای به فقیر گرسنهای بود که در همان شب خواب یوسف را دید.
⚖️ ترک اولی حضرت یعقوب (ع)
در منابع شیعه و برخی تفاسیر آمده:
- روایت از امام سجاد (ع): در شبی که حضرت یعقوب و خانوادهاش سیر بودند، فقیر مؤمنی به در خانهشان آمد و بیپاسخ رفت. همان شب یوسف خواب معروفش را دید. برخی علما این را نشانهای از ترک اولی دانستهاند که باعث شد خداوند یعقوب را به امتحان فراق مبتلا کند.
- روایت از امام صادق (ع): وقتی یعقوب بنیامین را نیز از دست داد، گفت: «این بلاها به خاطر آن فقیر است که از در خانهام رانده شد».
این ترک اولی، نه گناه بلکه بیتوجهی به شأن پیامبری در رعایت عدالت و عطوفت بود. پیامبران باید در بالاترین سطح اخلاقی باشند، و کوچکترین غفلت میتواند زمینهساز امتحان الهی شود.
امتحان الهی برای رشد روحی:
فراق یوسف، یعقوب را به اوج صبر، توکل، و عرفان رساند.
- عشق و تربیت الهی: خداوند با این فراق، هم یوسف را برای مقام عزیز مصر تربیت کرد، هم یعقوب را برای درک عمیقتر از حکمت الهی.
- یادآوری مسئولیت اجتماعی: حتی پیامبران باید نسبت به نیازمندان حساس باشند؛ این داستان، درس بزرگی برای همه انسانهاست.