ترکیب وصفی/ ترکیب اضافی /ترکیب وصفی واضافی :
هرگاه دو اسم کنار هم قرار بگیرند یا (موصوف و صفت) اند یا (مضاف و مضاف الیه) هستند .
شرایط وصفی بودن جمله(ترکیب موصوف و صفت) =
1.کلمات همجنس باشند(هردو مونث و یا هردو مذکر باشند)
همانطور که میدانیم وجود ة در پایان هر اسم به معنی مونث بودن ان است پس هر اسمی که در انتها ة دارد مونث و هر اسمی که در انتها ة ندارد مذکر است . مثال :
- مختبر صغیر -> ترکیب وصفی(هردو اسم مذکر اند چون در انتها ة ندارند)
2.از لحاظ تعداد باهم برابر باشند (هردو جمع یا هردو مفرد یا هردو مثنی باشند) مثال :
-طُلاب مجتهدون -> ترکیب وصفی(هردو جمع هستند)
3.هردو نکره یا هردو معرفه باشند ( یعنی یا هردو در ابتدای اسم الـ داشته باشند و یا هردو نداشته باشند مثال :
- الحبسر الابیض -> ترکیب وصفی (هردو معرفه اند چون هردو الف و لام (الـ) دارند
- طلاب الجامعة -> ترکیب وصفی نیست (چون طلاب الـ ندارد و نکره است اما در ابتدای جامعة الـ بکار رفته است .
4.اسامی از لحاظ اعراب(حرکات) مشترک باشند . مثال :
قلعةُ تاریخیةُ -> ترکیب وصفی (چون هردو در انتهای اسم ــــُـ دارند)
شرایط اضافی بودن جمله (مضاف و مضاف الیه) =
* مخالف تمام شرایط بالا :
1.در جنس مشترک نباشند (یکی مونث و یکی مذکر باشد) مثال :
صناعة الورق -> ترکیب اضافی (صناعة مونث و الورق مذکر است)
2.در عدد مشترک نباشند(هردو جمع یا هردو مفرد یا هردو مثنی نباشند) مثال :
طلاب الجامعة -> ترکیب اضافی(طلاب جمع و الجامعة مفرد است)
3.هردو معرفه یا هردو نکره نباشند(یکی دارای الــ باشد و یکی الــ نداشته باشد) مثال :
تماثیل العلماء -> ترکیب اضافی (تماثیل نکره و العلماء معرفه است)
4.در اعراب مشترک نباشند(هردو یک حرکت نداشته باشند)مثال :
آلةُ الطباعةٍ -> ترکیب اضافی (حرکت آلة ــُــ و حرکت الطباعة ـــِــ است)
نکته برای تشخیص راحت تر : ابتدا متن را ترجمه کرده و بعد در اخل ترجمه فعل قرار می دهیم، اگر معنی داد ترکیب وصفی و اگر بی معنی بود ترکیب اضافی است .
ضمایر متصل به اسامی هم مضاف الیه محسوب میشوند :
حقیبته + ـــُــ = کیفِ او (ترکیب اضافی)
ترکیب وصفی و اضافی(ترکیبی) :
اختی الکبیرة -> اخت(مضاف) + ی(مضاف الیه) + الکبیرة(صفت)
ترجمه : خواهر بزرگ من -> خواهر(مضاف) بزرگ(صفت) من(مضاف الیه)