نکات مهم:

• اپیزیوتومی چیست؟
• چه زمانی انجام اپیزیوتومی لازم میشه؟
• مزایای انجام اپیزیوتومی برای زایمان راحت
• عوارض و معایب انجام اپیزیوتومی
• مراقبت های بعد از اپیزیوتومی
• آیا همیشه انجام اپیزیوتومی ضروری است؟

برش ناحیه پرینه (اپیزیوتومی) برای زایمان زایمان

زایمان طبیعی همیشه با چالش‌هایی همراه بوده و در برخی موارد، پزشک یا ماما برای راحت‌تر شدن روند تولد، تصمیم می‌گیره از برش ناحیه پرینه (اپیزیوتومی) استفاده کنه. این برش در بخش بین واژن و مقعد زده می‌شه و هدفش جلوگیری از پارگی‌های کنترل‌نشده و تسهیل خروج جنین هست. اما این اقدام، مثل هر مداخله پزشکی دیگه، مزایا و معایب خودش رو داره و آشنایی با آن می‌تونه به مادر کمک کنه تصمیم آگاهانه‌تری بگیره.

اپیزیوتومی چیست؟

اپیزیوتومی یک برش جراحی در عضلات و بافت‌های ناحیه پرینه است که معمولا در مرحله دوم زایمان طبیعی انجام می‌شه. این برش با قیچی یا اسکالپل زده می‌شه و بعد از تولد نوزاد، بخیه می‌خوره.

دو نوع اصلی اپیزیوتومی وجود داره:

• برش میانی (Median): مستقیم از پایین واژن به سمت مقعد زده می‌شه. خونریزی کم‌تری داره، اما احتمال پارگی شدیدتر به سمت مقعد وجود داره.
   
• برش مایل (Mediolateral): به صورت زاویه‌دار زده می‌شه. ریسک پارگی تا مقعد رو کم می‌کنه، ولی ترمیم کمی طولانی‌تره. اکثرا این برش انجام می‌شه چون خطرات کم‌تری داره.

چه زمانی انجام اپیزیوتومی لازم میشه؟

طبق آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO)، میزان انجام اپیزیوتومی در دنیا متفاوت هست و در برخی کشورها مثل فرانسه حدود ۲۰ درصد و در کشورهای آسیایی گاهی بالای ۶۰ درصد گزارش شده. اکثرا برای زایمان‌های اول از این برش استفاده می‌شه.

پزشک یا ماما در شرایط زیر بیشتر به این روش متوسل می‌شه:

• جنین در شرایط خطرناک قرار گرفته و باید سریع‌تر به دنیا بیاد.
   
• زایمان اول مادر باشه و بافت‌های پرینه انعطاف کافی نداشته باشن.
   
• از ابزارهایی مثل فورسپس یا وکیوم استفاده بشه.
   
• جنین درشت باشه یا وضعیت قرارگیری‌اش مناسب نباشه.
   
• خطر پارگی غیرقابل کنترل ناحیه پرینه وجود داشته باشه.

مزایای انجام اپیزیوتومی برای زایمان راحت

خیلیا می‌پرسن چرا اصلا باید برش ناحیه پرینه انجام بشه؟ خب، مزایای این روش شامل موارد زیر می‌شه:

• جلوگیری از پارگی‌های نامنظم و شدید.
   
• تسهیل تولد سریع‌تر در شرایط اورژانسی.
   
• کاهش فشار بیش از حد به سر جنین.
   
• کمک به زایمان ابزار کمکی (مثل فورسپس).

عوارض و معایب انجام اپیزیوتومی

از طرف دیگر، نباید فراموش کرد که اپیزیوتومی یک جراحی محسوب می‌شه و بدون ریسک نیست. تحقیقات نشان داده زنانی که این برش رو تجربه می‌کنن، ممکنه مشکلات زیر رو داشته باشن:

• درد بیشتر بعد از زایمان (به‌ویژه هنگام نشستن).
   
• خونریزی و احتمال عفونت.
   
• طولانی شدن روند بهبود نسبت به زایمان بدون برش.
   
• احتمال آسیب به عضلات کف لگن.

طبق یک مطالعه در مجله Birth، حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد زنانی که اپیزیوتومی می‌گیرن، تا سه ماه بعد از زایمان هنوز درجاتی از درد رو گزارش می‌کنن. البته غالبا مشکلات مربوط به آن موقتی هستن و با مراقبت به خوبی رفع می‌شن.

مراقبت های بعد از اپیزیوتومی

خیلیا نگران هستن که بعد از برش ناحیه پرینه چطوری باید مراقبت کنن تا زودتر خوب بشه، نکات اصلی مراقبت بعداز اپیزیوتومی این موارد هستن:

• رعایت بهداشت ناحیه تناسلی و شست‌وشو با آب ولرم و خشک کردن ناحیه تناسلی در هوای آزاد و با سشوار ضروری است.
   
• استفاده از کمپرس سرد برای کاهش درد و ورم.
   
• مصرف مسکن طبق تجویز پزشک.
   
• نشستن روی بالش‌های نرم یا بادی برای کم شدن فشار.
   
• انجام تمرینات کگل بعد از ترمیم اولیه برای تقویت عضلات.
   
• پرهیز از بلند کردن اجسام سنگین.

به طور میانگین، بخیه‌های اپیزیوتومی بین ۴ تا ۶ هفته زمان می‌بره تا بهبود پیدا کنن.

آیا همیشه انجام اپیزیوتومی ضروری است؟

نه، در گذشته این روش به طور روتین برای بیشتر مادرها انجام می‌شد، اما امروز با مطالعات جدید مشخص شده که در همه موارد لازم نیست. سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده میزان استفاده از اپیزیوتومی نباید بیشتر از ۱۰ درصد کل زایمان‌ها باشه، مگر شرایط خاص وجود داشته باشه. استفاده از اپیزیوتومی بستگی به آمادگی و انعطاف ناحیه پرینه، وضعیت لگن و البته وزن جنین داره.

روش‌های جایگزین برای کاهش نیاز به این برش هم وجود داره، مثل:

• ماساژ پرینه در ماه‌های آخر بارداری.
   
• انجام ورزش‌های کششی.
   
• استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی و کنترل درد.
   
• زایمان در وضعیت‌های مختلف (مثل نشسته یا چهار دست‌وپا).

حرف آخر

در نهایت، اپیزیوتومی ابزاری پزشکی است که در شرایط خاص می‌تونه به ایمنی مادر و جنین و زایمان راحت کمک کنه. اما نباید فراموش کرد که این برش یک جراحی کوچک محسوب می‌شه و عوارض خودش رو داره. پس بهتره مادر قبل از زایمان، با پزشک درباره شرایط خودش صحبت کنه و اگر نیاز نباشه، از این مداخله اجتناب بشه.

انتخاب آگاهانه، مراقبت مناسب بعد از زایمان و حمایت خانواده می‌تونه تجربه زایمان رو خیلی راحت‌تر کنه.