بارداری به روش آی وی اف و تعیین جنسیت دختر و پسر

آی وی اف (IVF) یا لقاح آزمایشگاهی، روشی نوین برای درمان ناباروری است که در آن تخمک و اسپرم در محیط آزمایشگاه با هم ترکیب شده و جنین حاصل به رحم منتقل می شود. یکی از مزایای این روش، امکان تعیین جنسیت دختر یا پسر پیش از انتقال جنین است که هم برای پیشگیری از برخی بیماری های ژنتیکی و هم برای انتخاب جنسیت دلخواه به کار می رود.

آی وی اف چیست؟

آی وی اف (In Vitro Fertilization) یا لقاح آزمایشگاهی، یکی از روش های پیشرفته کمک باروری است که به زوج های نابارور کمک می کند صاحب فرزند شوند. در این روش، تخمک از تخمدان زن و اسپرم از مرد گرفته شده و در محیط آزمایشگاه با هم ترکیب می شوند تا جنین تشکیل شود. سپس جنین سالم به رحم مادر منتقل می شود تا روند بارداری به صورت طبیعی ادامه یابد. آی وی اف می تواند در مواردی که سایر روش های درمان ناباروری موفق نبوده اند، راه حلی مؤثر باشد و حتی امکان انتخاب جنسیت فرزند را نیز فراهم می کند.

آی وی اف چگونه انجام می شود؟

روش آی وی اف یک فرآیند چند مرحله ای برای درمان ناباروری است که معمولاً بین ۴ تا ۶ هفته زمان می برد و شامل مراحل زیر است:

تحریک تخمدان ها

در این مرحله، پزشک با تجویز داروهای هورمونی، تخمدان ها را تحریک می کند تا به جای یک تخمک، چندین تخمک بالغ در یک سیکل قاعدگی تولید شود. این کار شانس موفقیت درمان را افزایش می دهد.

پایش رشد فولیکول ها

با سونوگرافی و آزمایش خون، رشد تخمک ها تحت نظر قرار می گیرد تا زمان مناسب برداشت مشخص شود.

برداشت تخمک (Egg Retrieval)

زمانی که تخمک ها به اندازه مناسب برسند، با یک عمل سرپایی و تحت بی حسی، تخمک ها از تخمدان خارج می شوند. این کار معمولاً کمتر از ۳۰ دقیقه طول می کشد.

جمع آوری و آماده سازی اسپرم

نمونه اسپرم از همسر یا اهداکننده گرفته و در آزمایشگاه شست وشو و آماده سازی می شود تا کیفیت آن برای لقاح بیشتر شود.

لقاح و تشکیل جنین

تخمک ها و اسپرم ها در شرایط کنترل شده آزمایشگاه با هم ترکیب می شوند تا لقاح صورت گیرد. در برخی موارد، از روش ICSI (تزریق مستقیم اسپرم به تخمک) برای افزایش احتمال باروری استفاده می شود.

انتخاب و انتقال جنین

پس از چند روز رشد در محیط آزمایشگاه، جنین های سالم و باکیفیت انتخاب شده و معمولاً یک یا دو جنین به رحم مادر منتقل می شود. در این مرحله امکان تعیین جنسیت دختر یا پسر نیز وجود دارد.

حمایت هورمونی و پیگیری بارداری

پس از انتقال جنین، داروهایی برای تقویت لانه گزینی تجویز می شود. حدود ۱۲ تا ۱۴ روز بعد، آزمایش خون برای تشخیص بارداری انجام می شود.

روش آی وی اف برای چه کسانی مناسب است؟

آی وی اف معمولاً زمانی پیشنهاد می شود که سایر روش های درمان ناباروری مانند مصرف دارو یا تلقیح داخل رحم (IUI) نتیجه بخش نبوده باشند. این روش می تواند برای شرایط زیر مناسب باشد:

بسته بودن یا آسیب لوله های فالوپ که مانع رسیدن تخمک به رحم می شود.
کاهش شدید تعداد یا کیفیت اسپرم در مرد.
ناباروری با علت نامشخص پس از چند سال تلاش ناموفق برای بارداری.
مشکلات تخمک گذاری مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) که به درمان های ساده پاسخ نداده است.
اندومتریوز پیشرفته که بر باروری تأثیر گذاشته است.
سن بالای مادر (معمولاً بالای ۳۸ سال) که شانس بارداری طبیعی کمتر است.
نیاز به تعیین جنسیت یا غربالگری ژنتیکی برای پیشگیری از بیماری های ارثی.
استفاده از اسپرم یا تخمک اهدایی یا رحم جایگزین.

آی وی اف می تواند برای بسیاری از زوج ها امید تازه ای برای داشتن فرزند باشد، اما انتخاب این روش باید با بررسی کامل شرایط جسمی و مشاوره تخصصی انجام شود.

آشنایی با عوارض آی وی اف

اگرچه آی وی اف یکی از مؤثرترین روش های کمک باروری است، اما مانند هر روش پزشکی دیگر می تواند عوارضی به همراه داشته باشد. بسیاری از این عوارض خفیف و موقتی هستند و با مراقبت پزشکی برطرف می شوند، اما آگاهی از آن ها قبل از شروع درمان ضروری است.

عوارض شایع و موقتی آی وی اف

نفخ و درد شکم به دلیل تحریک تخمدان ها
لکه بینی یا خونریزی خفیف پس از برداشت تخمک یا انتقال جنین
حساسیت و تغییرات خلقی به دلیل مصرف داروهای هورمونی
سردرد یا گرگرفتگی

عوارض کمتر شایع ولی جدی تر آی وی اف

سندرم تحریک بیش ازحد تخمدان (OHSS): حالتی که تخمدان ها بیش از اندازه بزرگ و دردناک می شوند.
حاملگی چندقلویی: در صورت انتقال بیش از یک جنین، احتمال دوقلویی یا چندقلویی افزایش می یابد.
عوارض ناشی از بی هوشی یا بی حسی در زمان برداشت تخمک.
ریسک کم عفونت یا خونریزی پس از برداشت تخمک.

پیشگیری و کنترل این عوارض با انتخاب پزشک مجرب، پایش دقیق مراحل درمان و رعایت توصیه های پزشکی امکان پذیر است.

مراقبت های بعد از عمل آی وی اف

پس از انتقال جنین به رحم، رعایت نکات زیر به موفقیت بیشتر درمان کمک می کند:

استراحت نسبی و خودداری از فعالیت های سنگین در روزهای اول
مصرف دقیق داروهای تجویزی برای حمایت هورمونی
تغذیه سالم و پرهیز از مواد مضر مثل سیگار و الکل
کاهش استرس و حفظ آرامش ذهنی
پیگیری منظم با پزشک و انجام آزمایش های لازم
رعایت توصیه های مربوط به روابط جنسی

این مراقبت ها به رشد بهتر جنین و افزایش شانس بارداری کمک می کنند.

میزان موفقیت عمل آی وی اف برای بارداری چقدر است؟

درصد موفقیت آی وی اف به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله مهم ترین آن ها سن مادر، کیفیت تخمک و اسپرم، علت ناباروری و تجربه مرکز درمان ناباروری است. به طور کلی، در زنان زیر ۳۵ سال، شانس بارداری در هر سیکل آی وی اف حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد است. این درصد با افزایش سن کاهش می یابد و در زنان بالای ۴۰ سال معمولاً کمتر از ۲۰ درصد است.

همچنین، کیفیت جنین و تکنیک های پیشرفته آزمایشگاهی می تواند در افزایش موفقیت تأثیرگذار باشد. استفاده از روش های غربالگری جنین (PGD/PGS) و تعیین جنسیت می تواند به انتخاب جنین سالم تر کمک کند و احتمال بارداری موفق را بیشتر کند.

با این حال، ممکن است نیاز به چندین دوره درمان باشد تا نتیجه مطلوب حاصل شود. مشاوره تخصصی و پیگیری دقیق توسط پزشک در طول روند درمان، نقش مهمی در افزایش درصد موفقیت دارد.

فرق بچه های ای وی اف با طبیعی

بچه هایی که از طریق روش آی وی اف متولد می شوند، از نظر ژنتیکی و فیزیولوژیکی هیچ تفاوتی با بچه های به صورت طبیعی ندارند. جنین ها در آزمایشگاه از ترکیب تخمک و اسپرم والدین تشکیل می شوند و پس از آن، رشد آن ها مانند بارداری طبیعی در رحم مادر ادامه می یابد.

تحقیقات علمی نشان داده اند که کودکان آی وی اف از نظر سلامت جسمی، ذهنی و رشد فیزیکی تفاوت قابل توجهی با کودکان طبیعی ندارند و می توانند زندگی سالم و طبیعی داشته باشند. تنها تفاوت ممکن است در روند بارداری و درمان باشد که والدین باید از قبل با آن آشنا باشند.

بنابراین، نگرانی درباره کیفیت و سلامت کودکان آی وی اف معمولاً بی مورد است و این روش، فرصتی مطمئن برای خانواده هایی است که به دلایل مختلف نمی توانند به شکل طبیعی صاحب فرزند شوند.