ارتباط خمیازه کشیدن جنین و تکامل مغز او
قراره چی بدونیم؟
- آیا ارتباطی بین خیمازه جنین و رشد مغزش وجود داره؟
- علت خمیازه کشیدن جنین چیه؟
- تفاوت بین خمیازه و باز کردن دهان چیه؟
- آیا خمیازه نوزاد ارتباطی با هوشش داره؟
ارتباط خمیازه کشیدن جنین با تکامل مغزش چیه؟
آیا خمیازه‌ی جنین فقط یه حرکت تصادفیه؟ نه، داستان فراتر از اینه!
اگه تاحالا سونوگرافی سه‌بعدی دیده باشی، حتماً تصاویر بانمکی از جنینی که خمیازه می‌کشه، دهنشو باز می‌کنه یا حتی انگشت می‌مکه، دیدی.
اما اون خمیازه‌هایی که گاهی باعث ذوق‌زدگی مادرها می‌شن، فقط یه ژست بامزه نیستن!
پشت این حرکت ساده، ماجرای پیچیده‌ای از رشد مغز و دستگاه عصبی جنین وجود داره.
بیا با هم بررسی کنیم که چرا جنین در رحم خمیازه می‌کشه و این موضوع چه ارتباطی با تکامل مغزی داره.
خمیازه توی رحم یعنی چی؟
خمیازه یه حرکت کاملاً طبیعی و فیزیولوژیکه که از دوران جنینی شروع می‌شه.
جنین‌ها از حدود هفته‌ی ۱۱ تا ۱۳ بارداری شروع به انجام حرکاتی شبیه خمیازه میکنن.
اما اوج این رفتار معمولاً بین هفته‌های ۲۴ تا ۳۶ بارداریه که خمیازه‌های واقعی‌تر و مکررتر میکنن.
چرا جنین خمیازه می‌کشه؟ فقط تمرین تنفسه؟
برای مدت‌ها تصور می‌شد که خمیازه کشیدن جنین یه جور تمرین برای تنفس یا تقویت عضلات فک و صورته. اما حالا دانشمندان می‌دونن که این فقط یه بخشی از ماجراست.
تحقیقات جدید نشون می‌ده که خمیازه جنین می‌تونه نشونه‌ای از رشد و بلوغ مغز و سیستم عصبی باشه.
خمیازه = شاخصی از تکامل مغز
خمیازه کشیدن جنین رفتاری هدفمند و قابل اندازه‌گیریه، نه فقط یه حرکت تصادفی یا رفلکس.
این حرکات ارتباط نزدیکی با رشد ساقه‌ی مغز دارن؛ جایی که کنترل تنفس، بلع و حتی بیداری-خواب تنظیم می‌شه.
هرچه جنین بزرگ‌تر می‌شه، خمیازه‌ها منظم‌تر، واقعی‌تر و پیچیده‌تر می‌شن؛ یعنی مغز و سیستم عصبی در حال شکل‌گیری سالمی هستن.
تفاوت بین باز کردن دهن و خمیازه واقعی
پژوهشگران متوجه شدن که باز کردن ساده‌ی دهان با خمیازه فرق داره:
- خمیازه واقعی: طولانی‌تره، فک رو کامل باز می‌کنه، همراه با کشیدگی عضلات صورت و حتی گردن
- باز کردن ساده‌ی دهان: کوتاه‌تر، بدون حرکات پیچیده عضلانی
از طریق سونوگرافی دقیق، می‌شه این دو رو تشخیص داد و تعداد خمیازه‌ها رو اندازه‌گیری کرد تا درباره‌ی رشد عصبی جنین قضاوت کرد.
آیا کم یا زیاد بودن خمیازه طبیعی نیست؟
تعداد خمیازه‌های زیاد در سه‌ماهه دوم نشونه‌ی رشد نرمال مغز محسوب می‌شه.
اگر خمیازه خیلی کم باشه یا ناگهانی متوقف بشه، در برخی شرایط ممکنه پزشک رو به بررسی دقیق‌تر رشد عصبی ترغیب کنه.
البته هیچ پزشکی فقط با دیدن خمیازه کم، نگران نمی‌شه؛ چون عوامل زیادی (مثل وضعیت خواب جنین، فعالیت‌های روزانه یا موقعیت در رحم) روی این حرکت تأثیر دارن.
آیا خمیازه جنین می‌تونه نشونه‌ای از هوش باشه؟
نه دقیقاً! هیچ مدرک علمی قطعی وجود نداره که تعداد خمیازه‌های جنین نشونه‌ای از ضریب هوشی (IQ) باشه.
اما چون خمیازه مربوط به رشد مغز و سیستم عصبیه، می‌تونیم بگیم که نشونه‌ی خوبیه از اینکه مغز داره مسیر تکاملی خودش رو درست طی می‌کنه.
چرا بدن جنین به این تمرین‌ها نیاز داره؟
خمیازه یکی از چندین حرکته که بدن جنین برای آماده‌سازی خودش برای دنیای بیرون انجام می‌ده:
- تمرین بلع (برای خوردن شیر)
- باز و بسته کردن دهن (برای مکیدن)
- کش‌وقوس (برای کارکرد درست عضلات و اعصاب حرکتی)
- و خمیازه (برای تقویت هماهنگی بین مغز و عضلات)
همه‌ی اینا با هم باعث می‌شن که جنین در زمان تولد هماهنگ، آماده و سالم‌تر باشه.
جمع‌بندی:
خمیازه‌ی جنین توی رحم فقط یه حرکت تصادفی یا بانمک نیست.
نشونه‌ای از رشد مغز، بلوغ عصبی و سلامت ارتباط بین مغز و بدن جنینه.
تعداد خمیازه‌ها بین هفته‌های ۲۴ تا ۳۶ بیشتره و بعد از اون کمتر می‌شه (که این هم نشونه‌ی بلوغه).
سونوگرافی دقیق می‌تونه این رفتارها رو ثبت و پزشک رو درباره‌ی رشد عصبی راهنمایی کنه.
پس دفعه‌ی بعد که تصویر جنینت رو با دهان باز در سونو دیدی، بدون که اون لبخند خمیازه‌ای فقط یه حرکت بامزه نیست؛ نشونه‌ای از در حال رشد بودن مغزشه
