قوانین به سرپرستی گرفتن کودک از بهزیستی
قراره چی بدونیم؟
- قوانین و مراحل به‌سرپرستی گرفتن کودک از بهزیستی
چرا بعضی‌ها تصمیم می‌گیرن سرپرست بشن؟
خیلی از زن و شوهرها یا حتی افراد مجرد دوست دارن به بچه‌هایی که والدین ندارن یا شرایط مناسبی ندارن، کمک کنن و مسیر رشد و زندگی خوبی براشون فراهم کنن. سازمان بهزیستی نقش اصلی رو در این زمینه داره: بررسی متقاضی، حمایت، و هماهنگ‌سازی با دادگاه برای صدور حکم سرپرستی.
اما مسیر ساده و کوتاه نیست قوانین مشخص و مراحل دقیقی داره تا هم منافع کودک حفظ بشه، هم امنیت خانوادگی طرفین تضمین بشه.
۱. چه کسانی می‌تونن درخواست بدن؟
طبق قانون و آیین‌نامه‌های سازمان بهزیستی، سه گروه حق درخواست دارن:
• زوجینی که ۵ سال از ازدواج‌شون گذشته و هیچ فرزندی ندارن
• زن یا دختر مجرد بالای ۳۰ سال (فقط برای سرپرستی کودکِ دختر)
• زن و شوهر دارای فرزند (به شرط تناسب سنی با کودک)
در همه این موارد، تابعیت ایرانی، اعتقاد به دین رسمی کشور، صلاحیت اخلاقی و عدم محکومیت کیفری، سلامت جسمی و روانی و تمکن مالی لازمه .
۲. اگر سرپرست قبلاً ازدواج کرده باشند چی؟
• برای زن یا دختر مجرد: فقط کودک دختر می‌تونن سرپرستی کنن (مگر نسبت خانوادگی برقرار باشه)
• برای زوج دارای فرزند: باید دختر یا پسرشان از نظر سنی به کودک نزدیک باشه یا اگر بیش از ۳ فرزند دارن، فقط یک کودک دیگر می‌تونن قبول کنن، مگر خواهر/برادری با هم باشن .
۳. چه مدارکی لازمه؟
برای ثبت‌نام اولیه متقاضیان باید مدارک هویتی مثل کارت ملی، شناسنامه، سند ازدواج و کارت پایان‌خدمت برای آقایون بارگذاری بشه .
بعد از ثبت اولیه، فرآیند شامل این مراحل می‌شه:
1. ارزیابی توسط مددکار بهزیستی (مصاحبه، بازدید منزل، گزارش اقتصادی–اجتماعی–فرهنگی)
2. معاینات پزشکی و روان‌شناسی (تشخیص سلامت جسمی، روانی و عدم اعتیاد یا بیماری صعب‌العلاج)
3. ارائه گواهی سوءپیشینه و عدم اعتیاد
۴. روند قانونی چجوریه؟
تا قبل از ۱۳۹۲ فقط کودکان «بی‌سرپرست» می‌تونستن سرپرستی بشن، اما الان کودکان «بدسرپرست» هم شامل فرایند می‌شن .
بعد از تایید اولیه، پرونده به دادگاه خانواده ارسال می‌شه. دادگاه برای سرپرستی:
• ممکنه حکم ۶ ماه سرپرستی آزمایشی صادر کنه
• و بعد از اون، حکم نهایی رو بده؛ البته با یکی از شروط مهم:
دادگاه ممکنه الزام کنه که متقاضی بخشی از اموال خودش رو به کودک تملیک کنه؛ یا حداقل تعهد کتبی بگیره .
اگه دادگاه تشخیص بده کودک بدون دادن این تعهد، در یک محیط امن و خوب قرار می‌گیره، این شرط رو حذف می‌کنه.
۵. اولویت‌بندی متقاضیان
سازمان بهزیستی اولویت‌بندی داره:
1. زوج‌های بدون فرزند
2. زن یا دختر مجرد
3. زوج‌های دارای فرزند
همچنین افراد زیر ۵۰ سال در اولویت‌ان؛ کسانی که نسبت خویشاوندی با کودک دارن هم امتیاز بیشتری می‌گیرن .
۶. بعد از صدور حکم چه تعهداتی دارید؟
• باید تمام نیازهای کودک، از نظر مالی و معنوی رو تامین کنید .
• محیط زندگی کودک باید به‌صورت امن، سازگار و برابر با فرزندان بیولوژیک خانواده باشه.
• سازمان بهزیستی تا سن ۱۸ سالگی کودک، پیگیری دائم شرایط کودک رو بر عهده داره .
خلاصه‌ی مسیر
• ثبت‌نام در سامانه بهزیستی و ارائه مدارک ابتدایی
• ارزیابی مقدماتی: مصاحبه، بازدید، معاینات پزشکی
• ارجاع به دادگاه خانواده برای صدور حکم آزمایشی و نهایی، همراه با تعهد مالی (در صورت نیاز)
• اولویت‌ها رعایت می‌شن: زوج بدون فرزند، خانم مجرد، زوج دارای فرزند
• حمایت دائمی بهزیستی تا ۱۸ سالگی کودک
