دلایل عفونت قارچی مکرر
قراره چی بدونیم:
- علائم عفونت قارچی واژن
- دلایل ابتلا به عفونت قارچی مکرر واژن
- چه افرادی بیشتر در معرض عفونت قارچی مکرر هستند؟
- تشخیص و درمان عفونت قارچی مکرر واژن
- راه های پیشگیری از عفونت قارچی مکرر واژن
علت عفونت قارچی مکرر واژن
عفونت قارچی واژن یا همون کاندیدیازیس واژینال یکی از شایع‌ترین مشکلاتی‌ست که خیلی از خانم‌ها دست‌کم یک بار در طول عمرشون تجربه‌اش می‌کنن. اما وقتی این عفونت به طور مکرر برمی‌گرده، یعنی ۴ بار یا بیشتر در سال تکرار می‌شه، وارد قلمرو عفونت قارچی مکرر می‌شیم. در این مقاله بررسی می‌کنیم که چرا این اتفاق می‌افته، چه افرادی بیشتر درگیر می‌شن و چه راه‌هایی برای پیشگیری و درمانش وجود داره.
عفونت قارچی چیه و چه علائمی داره؟
عفونت قارچی بیشتر به‌وسیله‌ی قارچی به اسم کاندیدا آلبیکنس (Candida albicans) ایجاد می‌شه. این قارچ به‌طور طبیعی داخل واژن، دهان، روده و پوست زندگی می‌کنه اما وقتی تعادل باکتری‌ها و قارچ‌ها به هم می‌خوره، این قارچ بیش‌ازحد رشد می‌کنه و علائم عفونت قارچی ظاهر می‌شن. از جمله نشانه‌های عفونت قارچی واژن:
- خارش شدید واژن
- ترشحات سفید و غلیظ (شبیه پنیر)
- سوزش هنگام ادرار یا رابطه جنسی
- قرمزی و تورم ناحیه واژن
چرا عفونت قارچی مکرر می گیریم؟
دلایل زیادی وجود دارن که باعث می‌شن یک خانم مدام دچار عفونت قارچی واژن بشه. بعضی از این دلایل مربوط به وضعیت بدنی خود فرده و بعضی دیگر به عوامل خارجی برمی‌گردن. اینجا مهم‌ترین دلایل رو بررسی می‌کنیم:
۱. استفاده زیاد از آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها باکتری‌های خوب و بد بدن رو با هم از بین می‌برن. وقتی باکتری‌های مفید واژن که جلوی رشد کاندیدا رو می‌گیرن، از بین می‌رن، فرصت رشد برای قارچ‌ها فراهم می‌شه.
۲. دیابت کنترل‌نشده
افرادی که دیابت و یا قند خون بالایی دارن، بیشتر در معرض عفونت قارچی مکرر قرار می‌گیرن. دلیلش هم این هست که قارچ‌ها عاشق محیط شیرین هستن و قند زیاد در ادرار و واژن، محیط رو برای رشدشون آماده می‌کنه.
۳. سیستم ایمنی ضعیف
خانم‌هایی که به دلایل مختلفی مثل مصرف داروهای سرکوب‌کننده ایمنی، شیمی‌درمانی یا بیماری‌هایی مثل HIV دچار ضعف سیستم ایمنی هستن، بیشتر درگیر این نوع عفونت‌ها می‌شن. گاهی عوامل دیگری مثل استرس می‌تونه با ضعف سیستم ایمنی عامل عفونت قارچی باشه.
۴. لباس زیر نامناسب و رطوبت
استفاده از لباس‌های تنگ، پلاستیکی یا مرطوب می‌تونه شرایط رو برای رشد قارچ فراهم کنه. قارچ‌ها محیط گرم، تاریک و مرطوب رو دوست دارن.
۵. تغییرات هورمونی
در دوران بارداری، قاعدگی یا استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری، سطح هورمون‌ها تغییر می‌کنه و این می‌تونه تعادل طبیعی واژن رو به‌هم بزنه و احتمال عفونت رو بیشتر کنه.
۶.عدم تکمیل دوره درمان
مصرف ناصحیح داروهای ضد قارچ (به عنوان مثال، قطع زودرس درمان یا عدم استفاده از دوز صحیح) می‌تونه باعث عود عفونت بشه. عفونت قارچی واژن کمی گول‌زننده است و ممکنه با شروع درمان خیلی زود علائم کمتر و حتی قطع بشن اما ادامه دوره‌ی درمان کاملا ضروری هست.
۷. رژیم غذایی پرقند
مصرف زیاد قند، شیرینی‌جات و کربوهیدرات‌های ساده، می‌تونه رشد قارچ‌ها رو تحریک کنه. یک رژیم غذایی سالم نقش مهمی در جلوگیری از عفونت قارچی مکرر داره.
چه کسانی بیشتر در معرض عفونت قارچی مکرر هستن؟
براساس آمارهای منتشر شده در مجله‌ی Clinical Infectious Diseases حدود ۸٪ از زنان در سنین باروری، دچار عفونت قارچی عودکننده می‌شن. بیشتر عفونت مکرر در این دسته افراد دیده می‌شه:
- زنان باردار
- افراد دیابتی یا دارای قند خون نوسانی
- کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارن
- مصرف‌کنندگان آنتی‌بیوتیک‌های طولانی‌مدت
- کسانی که عادت به پوشیدن لباس زیر تنگ و پلاستیکی دارن
تشخیص عفونت قارچی مکرر
برای تشخیص دقیق، پزشک معمولاً معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌ده و در بعضی موارد، نمونه‌برداری از ترشحات واژن می‌گیره تا وجود قارچ رو زیر میکروسکوپ بررسی کنه. اگر عفونت تکراری باشه، ممکنه نیاز باشه نوع دقیق قارچ هم مشخص بشه تا درمان دقیق‌تری انجام بشه. در کنار معاینه علائم و نشانه‌هایی مثل سوزش و خارش واژن می‌تونن از نشانه‌های عفونت قارچی واژن باشن. واژن در زمان عفونت قارچی به حالت سفید رنگ و پنیری تغییر می‌کنه.
درمان عفونت قارچی مکرر واژن
درمان عفونت قارچی واژن بسته به شدت و تکرار عفونت تفاوت داره. پزشک ممکنه این گزینه‌های درمانی رو پیشنهاد بده:
داروهای ضدقارچ خوراکی یا موضعی
مثل فلوکونازول خوراکی یا کرم‌های واژینال حاوی کلوتریمازول یا میکونازول. برای عفونت‌های مکرر، درمان ممکنه طولانی‌تر باشه (مثلاً هفته‌ای یک بار به مدت چند ماه).
تغییر سبک زندگی
- کاهش مصرف قند و کربوهیدرات
- خشک نگه‌داشتن ناحیه تناسلی
- استفاده از لباس زیر نخی
- پرهیز از مصرف بی‌مورد آنتی‌بیوتیک‌ها
استفاده از پروبیوتیک‌ها
پروبیوتیک‌ها مخصوصاً لاکتوباسیلوس می‌تونن به بازگرداندن تعادل باکتریایی طبیعی کمک کنن که هم به صورت خوراکی و هم واژینال در دسترس هستن. خوردن ماست‌های پروبیوتیک یا مصرف مکمل‌های غذایی حاوی باکتری لاکتوباسیلوس می‌تونه موثر باشه.
راه های پیشگیری از عفونت قارچی مکرر واژن
پیشگیری همیشه راحت‌تر و کم‌هزینه‌تر از درمان هست. برای جلوگیری از این مشکل، این نکات رو رعایت کن:
- لباس زیر نخی و گشاد بپوش.
- بعد از استخر یا ورزش، سریع لباس خیس و مرطوب رو عوض کن.
- از دوش واژینال و شوینده‌های معطر استفاده نکن.
- رژیم غذایی سالم و کم‌قند داشته باش.
- اگر دیابت داری، قند خونت رو منظم چک و کنترل کن.
حرف آخر
عفونت قارچی مکرر یک مشکل ساده‌ی زنانه نیست. اگر پشت سر هم دچارش می‌شی، بهتره دنبال دلایل زمینه‌ای بگردی. سبک زندگی، تغذیه، وضعیت هورمونی یا بیماری‌های مزمن همگی می‌تونن نقش داشته باشن. تشخیص زودهنگام، پیگیری پزشکی، رعایت بهداشت فردی و اصلاح سبک زندگی، قدم‌های مهمی برای کنترل و پیشگیری از این عفونت مزاحم هستن.
