پاچنبری نوزاد چیست و چگونه درمان می‌شود؟

پاچنبری از بدو تولد با بد شکلی پا نمود پیدا می‌کند و در دنیا از هر هزار تولد ۱ تا ۲ نوزاد به این اختلال مادرزادی دچار می‌شوند. این بیماری مادرزادی در نوزادان پسر بیشتر از نوزدان دختر شایع است. اما پاچنبری چرا اتفاق می‌افتد و چگونه می‌توان آن را درمان کرد؟

پاچنبری چیست؟

پاچنبری بیماری مادرزادی است که در آن قسمت جلوی پا به سمت داخل و پايين چرخيده و پاشنه نيز به سمت داخل می‌چرخد. در این بیماری تاندون‌هایی که عضلات پا را به استخوان‌های مچ پا متصل می‌کنند کوتاه و سفت می‌شوند، همین باعث می‌شود مچ پا به داخل بچرخد. این بیماری هر دو پا را درگیر می کند. پاچنبری در همان هنگام تولد قابل تشخیص است، البته بسیاری از موارد آن در سونوگرافی‌های دوران بارداری تشخیص داده می‌شوند.

علت بروز پا چنبری در نوزادان چیست؟

هنوز دلیل مشخص و ثابت شده ای برای بروز این اختلال وجود ندارد، اما محققان معتقدند پا چنبری نتیجه ترکیبی از عامل‌های محیطی و ژنتیکی است. چون احتمال ابتلای نوزادان به این بیماری در خانواده‌هایی که سابقه ابتلا به این بیماری را دارند، بیشتر از بقیه است. بیشتر بخوانید اختلال پاچنبری نوزدان پسر چیست؟

پاچنبری باعث چه تغییراتی در پا نوزاد می‌شود؟

اختلال پاچنبری باعث کوتاه شدن تاندون‌ها یا زردپی‌های پشت پا و سمت داخلی مچ پا و کف پا می‌شود. همچنین در پشت پا و سمت داخل مچ پا غلاف تاندون‌ها کوتاه و ضخیم می‌شوند، کپسول مفاصل این نواحی کوتاه می‌شوند و عضلات پشت ساق و کف پا هم کوتاه و لاغر می‌شوند. در شکل مفاصل مچ و کف پا هم تغییراتی ایجاد می شود به این شکل که مفصل تالوناویکولر دچار دررفتگی یا نیمه دررفتگی می‌شود. در این مفصل استخوان ناویکولر که در جلوی استخوان تالوس قرار دارد به سمت داخل جابجا شده و به قوزک داخلی مچ پا نزدیک تر می‌شود. پاچنبری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

پاچنبری منفرد

شایع‌ترین نوع این بیماری است و در کودکانی بروز می‌کند که مشکل پزشکی دیگری ندارند.

پاچنبری غیرمنفرد

به همراه انواع مختلفی از بیماری‌ها یا اختلالات عصبی عضلانی، مانند آرتروگریپوز و اسپینا بیفیدا ( مهره شکاف دار) رخ می‌دهد.

پاچنبری چه نشانه‌هایی دارد؟

علائم در پاچنبری کاملا واضح و مشخص است.

• پا به طرف داخل میچرخد
• کف پا به سمت داخل و یا حتی بالا قرار می‌گیرد
• پا و ساق طرف مبتلا کوتاه تر و لاغرتر از طرف سالم هستند
• پاشنه پا کوچک می‌شود و به سمت داخل می‌چرخد

پا چنبری با چه عوارضی همراه است؟

• توانایی حرکتی

توانایی حرکتی کودکان با عارضه پاچنبری محدودتر از بقیه کودکان است.

•  کوچک شدن پا

پای دچار عارضه یک تا یک و نیم سایز کوچک‌تر از پای سالم است. به همین دلیل کودک در پوشیدن کفش و راه رفتن دچار مشکل می‌شود.

پاچنبری چگونه درمان می‌شود؟

پزشکان متخصص معتقدند پاچنبری، با هر شدتی یا از هر نوعی که باشد باید حتما درمان شود. اگر پاچنبری درمان نشود ، کودک به جای اینکه روی کف پا هایش را برود، روی کناره مچ پاها راه خواهد رفت. به همین دلیل زوائد استخوانی دردناکی در مچ پاهای او به وجود می‌آید و دیگر نمی‌تواند کفش بپوشد و همیشه درد و سخت راه رفتن را به همراه دارد. اما بهترین روش‌های درمان این عارضه به شرح زیر است:

• روش پونستی

پرکاربردترین تکنیک مورد استفاده در دنیا روش پونستی است.در این روش از کشش ملایم و گچ گرفتن برای اصلاح تدریجی بدشکلی پا استفاده می‌شود. بهترین زمان برای استفاده از روشی پونستی کمی پس از تولد است، البته نوزادانی در سنین بالاتر هم با این روش به خوبی درمان شده‌اند. د راین روش پای نوزاد به آرامی کشیده می‌شود تا در وضعیت صحیح قرار بگیرد. سپس از انگشتان پا تا ران گچ گرفته می‌شود تا پا در جای خود ثابت بماند. هر هفته این پروسه که شامل کشیدن، اصلاح وضعیت و گچ گرفتن است تکرار می‌شود، تا زمانی که بهبود چشمگیری در وضعیت پا حاصل شود. ۶ تا ۸ هفته زمان لازم است تا نشانه های بهبودی ظاهر شود.

• آزاد کردن تاندون آشیل

پس از گچ گرفتن، بیشتر نوزادان برای آزاد کردن تاندون آشیل از سفتی و کوتاهی دائمی به یک عمل جراحی جزئی نیاز دارند. در این جراحی پزشک از ابزار بسیار نازکی برای برش دادن تاندون استفاده می‌کند. برش بسیار کوچک است و نیاز به بخیه ندارد. پا را دوباره گچ می‌گیرند تا زمان بهبودی تاندون، که حدود ۳ هفته طول می‌کشد، از آن محافظت شود.

• روش فرانسوی

یکی دیگر از روش‌های درمان پاچنبری روش فرانسوی است که شامل کشش، متحرک‌سازی و نواربندی می‌شود. روش فرانسوی باید تحت نظر یک متخصص طب فیزیکی انجام ‌شود. درمان به روش فرانسوی هم مثل روش پونستی کمی بعد از تولد آغاز می‌شود . پای نوزاد باید هر روز کشیده و دستکاری شود، و با نوار چسب مخصوص بسته شود تا دامنه حرکت به دست آمده با استفاده از دستکاری حفظ شود. پس از نواربندی هم، یک اسپلینت پلاستیکی بر روی نوار چسب گذاشته می‌شود.با این روش وضعیت پای بیشتر نوزادان پس از ۳ ماه به طور بهتر می‌شود.

• عمل جراحی

با اینکه بیشتر موارد پاچنبری با استفاده از روش‌های غیرجراحی درمان پذیر است، اما گاهی اوقات این بدشکلی را نمی‌توان با این روش‌ها به طور کامل اصلاح کرد، یا ممکن است عارضه دوباره عود کند. در بعضی موارد هم بدشکلی پا در بعضی از نوزادان آنقدر شدید است که به کشش پاسخ نمی‌دهد. در چنین موقعیتی پزشک متخصص برای تنظیم تاندون‌ها، رباط‌ها و مفاصل پا جراحی را انتخاب می‌کند.