جلسه هفتم : دامنه نوسان و حجم مبنا

🧲 7.1.دامنه نوسان یا بازه مجاز قیمت پذیری روزانه سهم چیست ؟

یکی از مهمترین موضوعاتی که اثرگذاری قابل توجهی بر سرعت رشد قیمت یک سهم دارد، دامنه نوسان یا میزان مجاز تغییر قیمت یک سهم در یک روز می باشد. بازارهای مالی به خصوص بازار بورس به دلیل ماهیت پیچیده و پر ریسک آن‌ها، نیاز به محدودیت‌هایی دارند که باید توسط نهادهای ناظر بازار برای کنترل نوسانات اجرا شود. یکی از ابزارهای مورد استفاده برای اعمال محدودیت در بازار بورس، دامنه نوسان است. از ابتدای فعالیت بازار بورس در ایران، دامنه نوسان بر سهام مورد معامله در بورس اعمال شده است. همچنین در بسیاری دیگر از بورس‌های جهانی نیز جهت کنترل نوسانات، این دامنه نوسان وجود دارد. بدین جهت در این مقاله به تعریف و توضیح دامنه نوسان و موضوعات مرتبط با آن می‌پردازیم.

نهادهای ناظر بازار برای کنترل نوسانات از ابزارهای خاصی استفاده میکنند. یکی از ابزارهای مورد استفاده برای اعمال محدودیت در بازار بورس، دامنه نوسان است. از ابتدای فعالیت بازار بورس در ایران، دامنه نوسان بر سهام مورد معامله در بورس اعمال شده است. همچنین در بسیاری دیگر از بورس‌های جهانی نیز جهت کنترل نوسانات، این دامنه نوسان وجود دارد. بدین جهت در این مقاله به تعریف و توضیح دامنه نوسان و موضوعات مرتبط با آن می‌پردازیم.

دامنه مجاز نوسان

مزایای دامنه نوسان

معایب دامنه نوسان 

🧲 7.2.استثنائات دامنه نوسان

دامنه مجاز نوسان در بازار بورس به صورت روزانه و همیشگی است؛ اما بر اساس مقررات بازار سرمایه، در برخی از روزهای خاص و به دلیل رویدادهای حائز اهمیت برای شرکت، این قانون برداشته شده و سهم می‌تواند بدون نوسان قیمت معامله شود. سه روز خاصی که دامنه نوسان در آن‌ها رعایت نمی‌شود به شرح زیر است:

🧲 در زمان بازگشایی سهام متوقف‌شده، محدودیت دامنه نوسان برداشته می‌شود و بر اساس سازوکار حراج، اطلاعات تأثیر واقعی خود را بر میزان عرضه و تقاضا و در نتیجه قیمت سهم می‌گذارد؛ هرچند این تأثیر بیش از دامنه نوسان روزانه باشد. بعضا مشاهده شده ه تا 100 درصد نیز قیمت یک سهم پس از بازگشایی بدون دامنه نوسان تغییر کرده است!

🧲 7.3.حجم مبنا

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام يک شرکت است که بايد در طول روز، معامله شود تا قيمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزايش يا کاهش يابد. بنابراين، درصورتي که تعداد سهام معامله شده يک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قيمت آن سهم نيز کاهش خواهد يافت. 

🧲 با موافقت شورای عالی بورس و اوراق بهادار و طبق مصوبه های جلسه هفتم اسفندماه ۹۸ هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مقرر شد که برای شرکت های موجود در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس ایران حجم مبنا معادل ۴ در ده هزار تعداد سهام شرکت اعمال شود. فرابورس ایران اعلام کرد که حداقل ارزش مبنا در بازارهای اول و دوم فرابورس، ۵۰ میلیارد ریال و در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه به ترتیب ۲۰، ۱۰ و ۵ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. همچنین حداکثر ارزش مبنا برای شرکت های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر ۱۲۰ میلیارد ریال تعیین شده است و برای شرکت های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، حداکثر ارزش مبنا ۱۰۰ میلیارد ریال خواهد بود.

🧲 هدف از تعيين حجم مبنا، اين است که سرمايه گذاران اطمينان داشته باشند نوسانات قيمت سهام، در نتيجه خريد و فروش تعداد مشخص و قابل توجهي سهام صورت گرفته است، چراکه در غير اينصورت، معامله حتـي چند عدد سهم يک شرکت، مي تواند قيمت سهام اين شرکت در بورس را تحت تأثير قرار داده و منجر به ايجاد قيمت هاي غيرواقعي و کاذب در بورس شود.

🧲 7.4.چگونه قیمت پایانی سهم تعیین میشود ؟

تا قبل از اعمال حجم مبنا، قیمت پایانی معادل میانگین وزنی معاملات انجام شده در یک روز بود. با اعمال حجم مبنا، حجم معاملات انجام شده هم در تعیین این قیمت نهایی سهم ( که قیمت باز شدن بازار در روز آتی هست) تاثیر گذار شد.

🧲 مثال :

فرض کنید قیمت باز شدن امروز 100 تومن هست. بازه قیمتی میشه 95 تومن تا 105 تومن
در معاملات امروز: تعداد  10 سهم به قیمت 102 تومن و 14 سهم هم به قیمت 103 تومان معامله شده . میانگین وزنی قیمت ( بدون اعمال حجم مبنا) برای روز بعد اینطور محاسبه میشه :
10*102=1020
14*103=1442
1020+1442=2462
2462/24=102.6
یعنی قیمت باز دن بازار در فردا 102.6 تومان خواهد بود

🧲 حالا با وارد شدن حجم مبنا: فرض کنید حجم مبنا برای این سهم 50 هست. اون عدد 2.6 که بعنوان افزایش قیمت در روز جاری لحاظ شده مجددا در حاصل تقسیم 24 بر 50 ضرب میشه و با عدد میانی امروز جمع میشه
یعنی

24/50=0.48
0.48*2.6=1.25
پس بازار فردا با قیمت 101.25 تومان باز میشه .
بازه قیمت فردا هم میشه 106.3 تومان و 96.2 تومان


امیدوارم متوجه شده باشین

🧲🧲 7.5.کارمزد خرید و فروش سهام در بورس چقدر است؟

حتما همه ی شما تا حالا با عابر بانک یا نرم افزارهای مختلف، پول جا به جا کردید و برای هر جا به جایی مبلغی رو بعنوان کارمزد ( مثلا برای مبالغ زیر 1 میلیون تومن، کسر مبلغ 500 تومن) رو باهاش آشنایی دارید.

🧲 خرید و فروش در بورس هم دقیقا بهمین ترتیب، کارمزدی داره که جزئیاتش رو در ادامه خدمتتون عرض میکنم و بعد به معرفی کارگزاری ها میپردازم.

همان گونه که می دانید خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار صرفاً از طریق کارگزاری های مجاز تحت نظارت سازمان بورس انجام می پذیرد . سهامداران در هنگام خرید و فروش سهام مبلغی را باید به عنوان کارمزد معاملاتی و مالیات به کارگزاران خود پرداخت نمایند که بخشی از آن مربوط به خود کارگزاری و بخشی دیگر مربوط به نهادهای مربوطه می باشد که در جدول زیر آمده است.

کارگزاران خودشان به سازمان بورس و هسته مرکزی معاملات بورس متصل هستند تمام معاملاتی که ما روزانه می‌توانیم به صورت آنلاین و در یک لحظه انجام دهیم از یک مسیری عبور می‌کند که این مسیر یک کارمزدی دارد و یک هزینه‌ای را ما بابت این معاملات پرداخت می‌کنیم. در خرید این کارمزد ما حدودا به ۵ قسمت تقسیم می‌شود (شرکت بورس، شرکت سپرده‌گذاری، سازمان بورس، شرکت فناوری بورس و شرکت کارگزاری ) هنگام فروش کارمزد بین این ۵ شرکت و اداره مالیات تقسیم می‌شود در نتیجه خرید سهام مالیاتی ندارد ولی فروش آن دارای مالیات می‌باشد.

تفکیک 1.43 درصد کارمزد خرید و فروش معاملات:

 0.464 درصد برای خرید،

 0.475 درصد برای فروش 

و 0.5 درصد مالیات که هنگام فروش اخذ می شود.

پایان جلسه هفتم

موفق باشید

مرجع 

https://www.ninisite.com/discussion/topic/4402378/آموزش-مفاهیم-اولیه-بازار-بورس