استاد رو به نوكر نموده فرمودند: "همقطار احتمال میدهم وزیرداخله باشد و مرا بخواهد. بگویید فلانی حالا سر میز است و بعد خودش تلفن خواهد كرد." ولی معلوم شد نمره غلطی بوده است.
اگر چشمم احیانن تو چشمش میافتاد، با همان زبان بیزبانی نگاه، حقش را كف دستش میگذاشتم. ولی شستش خبردار شده بود و چشمش مثل مرغ سربریده مدام در روی میز از این بشقاب به آن بشقاب میدوید و به كائنات اعتنا نداشت.
حالا آشجو و كباببره و پلو و چلو و مخلفات دیگر صرف شده است و پیشدرآمد كنسرت آروق شروع گردیده و موقع مناسبی است كه كباب غاز را بیاورند.
مثل اینكه چشمبهراه كلهی اشپختر باشم دلم میتپد و برای حفظ و حضانت غاز، در دل، فالله خیر حافظاًمیگویم. خادم را دیدم قاب بر روی دست وارد شد و یكرأس غاز فربه و برشته كه هنوز روغن در اطرافش وز میزند در وسط میز گذاشت و ناپدید شد.
ششدانگ حواسم پیش مصطفی است كه نكند بوی غاز چنان مستش كند كه دامنش از دست برود. ولی خیر، الحمدالله هنوز عقلش به جا و سرش تو حساب است. به محض اینكه چشمش به غاز افتاد رو به مهمانها نموده گفت: آقایان تصدیق بفرمایید كه میزبان عزیز ما این یك دم را دیگر خوش نخواند. ایا حالا هم وقت آوردن غاز است؟ من كه شخصن تا خرخره خوردهام و اگر سرم را از تنم جدا كنید یك لقمه هم دیگر نمیتوانم بخورم، ولو مائدهی آسمانی باشد. ما كه خیال نداریم از اینجا یكراست به مریضخانهی دولتی برویم. معدهی انسان كه گاوخونی زندهرود نیست كه هرچه تویش بریزی پر نشود. آنگاه نوكر را صدا زده گفت: "بیا همقطار، آقایان خواهش دارند این غاز را برداری و بیبرو برگرد یكسر ببری به اندرون."
مهمانها سخت در محظور گیر كرده و تكلیف خود را نمیدانند. از یكطرف بوی كباب تازه به دماغشان رسیده است و ابدن بی میل نیستند ولو به عنوان مقایسه باشد، لقمهای از آن چشیده، طعم و مزهی غاز را با بره بسنجند. ولی در مقابل تظاهرات شخص شخیصی چون آقای استاد دودل مانده بودند و گرچه چشمهایشان به غاز دوخته شده بود، خواهی نخواهی جز تصدیق حرفهای مصطفی و بله و البته گفتن چارهای نداشتند. دیدم توطئهی ما دارد میماسد. دلم می خواست میتوانستم صدآفرین به مصطفی گفته لب و لوچهی شتریاش را به باد بوسه بگیرم. فكر كردم از آن تاریخ به بعد زیربغلش را بگیرم و برایش كار مناسبی دست و پا كنم، ولی محض حفظ ظاهر و خالی نبودن عریضه، كارد پهن و درازی شبیه به ساطور قصابی به دست گرفته بودم و مانند حضرت ابراهیم كه بخواهد اسماعیل را قربانی كند، مدام به غاز علیهالسلام حمله آورده و چنان وانمود میكردم كه میخواهم این حیوان بی یار و یاور را از هم بدرم و ضمنن یك دوجین اصرار بود كه به شكم آقای استاد میبستم كه محض خاطر من هم شده فقط یك لقمه میل بفرمایید كه لااقل زحمت آشپز از میان نرود و دماغش نسوزد.
خوشبختانه كه قصاب زبان غاز را با كلهاش بریده بود، والا چه چیزها كه با آن زبان به من بی حیای دو رو نمیگفت! خلاصه آنكه از من همه اصرار بود و از مصطفی انكار و عاقبت كار به آنجایی كشید كه مهمانها هم با او همصدا شدند و دشتهجمعی خواستار بردن غاز و هوادار تمامیت و عدم تجاوز به آن گردیدند.
كار داشت به دلخواه انجام مییافت كه ناگهان از دهنم در رفت كه اخر آقایان؛ حیف نیست كه از چنین غازی گذشت كه شكمش را از آلوی برغان پركردهاند و منحصرن با كرهی فرنگی سرخ شده است؟ هنوز این كلام از دهن خرد شدهی ما بیرون نجسته بود كه مصطفی مثل اینكه غفلتن فنرش در رفته باشد، بیاختیار دست دراز كرد و یك كتف غاز را كنده به نیش كشید و گفت: "حالا كه میفرمایید با آلوی برغان پر شده و با كرهی فرنگی سرخش كردهاند، روا نیست بیش از این روی میزبان محترم را زمین انداخت و محض خاطر ایشان هم شده یك لقمهی مختصر میچشیم."
دیگران كه منتظر چنین حرفی بودند، فرصت نداده مانند قحطیزدگان به جان غاز افتادند و در یك چشم به هم زدن، گوشت و استخوان غاز مادرمرده مانند گوشت و استخوان شتر قربانی در كمركش دروازهی حلقوم و كتل و گردنهی یك دوجین شكم و روده، مراحل مضغ و بلع و هضم و تحلیل را پیمود؛ یعنی به زبان خودمانی رندان چنان كلكش را كندند كه گویی هرگز غازی سر از بیضه به در نیاورده، قدم به عالم وجود ننهاده بود!
میگویند انسان حیوانی است گوشتخوار، ولی این مخلوقات عجیب گویا استخوانخوار خلق شده بودند. واقعن مثل این بود كه هركدام یك معدهی یدكی هم همراه آورده باشند. هیچ باوركردنی نبود كه سر همین میز، آقایان دو ساعت تمام كارد و چنگال بهدست، با یك خروار گوشت و پوست و بقولات و حبوبات، در كشمكش و تلاش بودهاند و ته بشقابها را هم لیسیدهاند.
