اگر کمی وقت صرف گشت و گذار در شبکههای اجتماعی کنید، مطمئناً تبلیغاتی را خواهید دید که به شما قولِ کمک به کاهش چربی هدفگیری شده را میدهد. این تبلیغات مفهومی به نام «کاهش موضعی» را ترویج میدهند و ادعا میکنند که میتوانید با تمرینات یا ورزشهای طراحیشدهی خاص، چربی را در یک ناحیهی خاص از بدن (معمولاً شکم) بسوزانید.
همچنین دیدن تبلیغاتی که رژیمهای غذایی خاص، قرصها و مکملهایی را تبلیغ میکنند که چربی را در نواحی هدف میسوزانند، رایج است. این تبلیغات - که اغلب شامل عکسهای قبل و بعد چشمگیری هستند که با فاصله چند هفته گرفته شدهاند - باورپذیر به نظر میرسند.
متأسفانه، کاهش چربی موضعی یکی دیگر از افسانههای کاهش وزن است. به سادگی نمیتوان محلِ کاهشِ چربی را انتخاب کرد و دلیلش این است:
۱- بدن ما طوری برنامهریزی شده که برای تولید انرژی به تمام ذخایر چربی دسترسی پیدا کند و آنها را بسوزاند.
برای درک اینکه چرا کاهش وزن موضعی یک افسانه است، مهم است که بدانیم چربی بدن چگونه ذخیره و استفاده میشود.
چربی ذخیره شده در بدن ما به شکل تری گلیسیرید (نوعی لیپید یا مولکولِ چربی) است که میتوانیم از آن به عنوان انرژی استفاده کنیم. حدود 95% از چربیها در غذاهایی که مصرف میکنیم تری گلیسیرید هستند و وقتی غذا میخوریم، بدن ما هرگونه انرژی مصرف نشده را نیز به تری گلیسیرید تبدیل میکند. تری گلیسیریدها در سلولهای چربی خاصی (به نام آدیپوزیت) ذخیره میشوند. تری گلیسیریدها به جریان خون ما آزاد شده و به بافت چربی (بافت آدیپوز) منتقل میشوند. این بافت چربی در سراسر بدن ما یافت میشود اما چربی در درجهی اول به عنوان چربی زیر جلدی (subcutaneous fat) در زیر پوست و به عنوان چربی احشایی (visceral fat) در اطراف اندامهای داخلی ما ذخیره میشود. این ذخایر چربی به عنوان یک منبع انرژی حیاتی عمل میکنند و بدن ما برای دسترسی به تری گلیسیریدهای ذخیره شده جهت تأمین انرژی در طول ورزش طولانیمدت، هنگام رژیم گرفتن و روزه گرفتن از این ذخایر چربی استفاده میکند.
با این حال، برخلاف آنچه بسیاری از تبلیغات لاغریِ موضعی به ما القا میکنند، عضلات ما نمیتوانند مستقیماً به ذخایر چربی دسترسی پیدا کرده و آنها را بسوزانند. در عوض، عضلات از فرآیندی به نام لیپولیز برای تبدیل تری گلیسیرید به اسیدهای چرب آزاد و گلیسرول استفاده میکنند که از طریق جریان خون به عضلات ما منتقل میشوند. در نتیجه، ذخایر چربی که ما هنگام ورزش برای انرژی استفاده میکنیم، از همه جای بدن ما میآید، نه فقط مناطقی که برای کاهش چربی هدف قرار میدهیم.