تاثیر بحرانهای اقتصادی جهانی بر نرخ تولد
نکات مهم:
- رابطه اقتصاد و نرخ تولد
- نمونه های جهانی از تغییر نرخ تولد
- نقش عوامل روانی در تغییر نرخ تولد
- سیاست های حمایتی دولت ها برای ارتقا نرخ تولد
- آینده نرخ تولد در بحران های جدید
چطور بحران های اقتصادی نرخ تولد را تغییر می دهند؟
در سالهای اخیر، بحرانهای اقتصادی جهانی بهعنوان یکی از مهمترین عوامل تغییر در روندهای جمعیتی شناخته شدن. وقتی اقتصاد کشورها دچار رکود اقتصادی یا تورم میشه، طبیعی است که خانوادهها در تصمیمگیری برای بچهدار شدن محتاطتر عمل کنن. درواقع، نرخ تولد یک کشور خیلی سریعتر از چیزی که فکر کنیم، تحتتأثیر این شرایط قرار میگیره.
رابطه اقتصاد و نرخ تولد
اقتصاد هر کشوری اگر ثبات نداشته باشه، اولین چیزی که تغییر میکنه، برنامهریزی خانوادهها برای آینده است. زوجها وقتی امنیت شغلی ندارن یا درآمدشون کفاف هزینههای زندگی رو نمیده، تصمیم میگیرن بچهدار شدن رو عقب بندازن یا تعداد فرزندان رو کمتر کنن.
طبق گزارش بانک جهانی، در بحران مالی ۲۰۰۸، نرخ تولد در اروپا بهطور میانگین ۵ تا ۷ درصد پایین آمد. این آمار نشان میده که رابطه بین اقتصاد و جمعیت خیلی جدیتر از چیزی است که بعضیها تصور میکنن.
نمونه های جهانی از تغییر نرخ تولد
اروپا
کشورهای اروپایی بعد از بحران ۲۰۰۸ کاهش چشمگیری در نرخ باروری تجربه کردن. یونان یکی از مثالهای بارز این موضوع است. نرخ باروری در این کشور از ۱.۵ به ۱.۳ رسید، آن هم فقط در کمتر از پنج سال.
آمریکا
در ایالات متحده هم همین روند دیده شد. طبق آمار اداره سرشماری آمریکا، رکود اقتصادی باعث شد نرخ زاد و ولد حدود ۹ درصد کاهش پیدا کنه. خانوادهها بیشتر ترجیح دادن تا زمان بهبود شرایط اقتصادی صبر کنن.
کشورهای در حال توسعه
جالبه بدانید حتی کشورهای در حال توسعه هم از این موضوع بینصیب نماندند. در برزیل بین سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶، نرخ باروری از ۱.۸ به ۱.۶ سقوط کرد. این یعنی تأثیر بحرانهای اقتصادی جهانی محدود به کشورهای صنعتی نیست.
در سال ۱۴۰۳ تعداد موالید ثبت شده در ایران ۹۷۹٬۹۲۸ نفر بوده است؛ یعنی برای اولین بار در شش دهه اخیر، تولد سالانه به کمتر از یک میلیون نفر رسیده. این عدد نسبت به سال قبل (۱۴۰۲) تقریباً کاهش ۷٪ داشته.
نقش عوامل روانی در تغییر نرخ تولد
یکی دیگر از مواردی که در این روند اثر میذاره، سلامت روانی خانوادههاست. وقتی اوضاع اقتصادی آشفته باشه، استرس، اضطراب و ناامنی ذهنی بالا میره. تحقیقات دانشگاه کمبریج نشان داده که اضطراب اقتصادی یکی از دلایل اصلی کاهش تمایل زوجها به فرزندآوری در کشورهای پیشرفته است.
سیاست های حمایتی دولت ها برای ارتقا نرخ تولد
البته همه کشورها منفعل عمل نکردن. بعضیها با اجرای سیاستهای حمایتی سعی کردن جلوی کاهش شدید نرخ تولد رو بگیرن.
- در فرانسه یارانه نقدی و کمکهای مسکن به خانوادهها داده شد. همین موضوع باعث شد نرخ باروری آنها نسبتاً ثابت بماند.
- سوئد با دادن مرخصی زایمان طولانی و حمایت مالی، توانست اعتماد خانوادهها رو حفظ کنه و افت تولد رو کمتر کنه.
این تجربهها نشان میده که سیاستگذاری درست میتونه خیلی از اثرات منفی بحرانهای اقتصادی رو خنثی کنه.
آینده نرخ تولد در بحران های جدید
بحرانهای جدید مثل همهگیری کرونا یا جنگهای اقتصادی بین قدرتهای بزرگ، باز هم اثر منفی روی نرخ تولد جهانی گذاشتن. طبق گزارش سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۲، خیلی از کشورها حتی بعد از کاهش کرونا نتوانستن نرخ باروریشون رو به سطح قبل برگردونن. این یعنی آثار اقتصادی بلندمدت میتونن جمعیت آینده جهان رو بهشدت تغییر بدن.
حرف آخر
بهطور کلی، میشه گفت بحرانهای اقتصادی جهانی تأثیر مستقیمی روی نرخ تولد دارن. خانوادهها وقتی با ناامنی مالی و روانی روبهرو میشن، ترجیح میدن تصمیم بچهدار شدن رو عقب بندازن یا کلاً تغییر بدن. در این میان، کشورهایی که سیاستهای حمایتی قویتری دارن، کمتر دچار کاهش جمعیتی میشن. پس برای آینده، ترکیب سیاستهای اقتصادی پایدار و حمایت اجتماعی میتونه بهترین راه برای حفظ نرخ تولد باشه.
