راهکارهای علمی برای افزایش باروری در زنان و مردان
قراره چی بدونیم؟
- راهکارهای افزایش باروری
- تاثیر تغذیه بر باروری
- ارتباط بین سبک زندگی و باروری
بچه‌دار شدن یکی از مهمترین تصمیم‌ها در زندگی بسیاری از زوج‌هاست. ولی برای بعضی‌ها این اتفاق به‌سادگی نمی‌افته و ممکنه مدت‌ها منتظر بمونن یا ناامید بشن. خوشبختانه، تحقیقات علمی نشون داده که با رعایت بعضی نکات ساده ولی مهم در سبک زندگی، می‌تونیم شانس بارداری رو به شکل قابل توجهی بالا ببریم.
در این مطلب، درباره عواملی که روی باروری زن و مرد تأثیر دارن صحبت می‌کنیم.
راهکارهای افزایش باروری در زنان
۱. تغذیه‌ی سالم و مکمل‌ها
بدن زن برای تخمک‌گذاری منظم و آماده‌سازی رحم برای بارداری، به مواد مغذی خاصی نیاز داره:
- آنتی‌اکسیدان‌ها مثل ویتامین C و E به محافظت از تخمک‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک می‌کنن.
- اسید فولیک قبل از بارداری برای رشد سالم جنین و کاهش نقص‌های مادرزادی حیاتیه.
- ویتامین دی در تنظیم هورمون‌های تولید مثل نقش داره، مخصوصاً در زنانی که دچار سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) هستن.
- آهن برای حفظ تخمک‌گذاری و جلوگیری از کم‌خونی ضروریه.
۲. وزن مناسب
مطالعات نشون دادن که اضافه وزن یا لاغری زیاد می‌تونن تخمک‌گذاری رو مختل کنن. چربی زیاد در بدن باعث افزایش هورمون استروژن می‌شه و این می‌تونه مثل قرص ضدبارداری عمل کنه و چرخه قاعدگی رو به هم بزنه.
۳. پیگیری چرخه قاعدگی و تخمک‌گذاری
باروری زن در روزهای خاصی از چرخه قاعدگی بیشتره. معمولاً ۵ روز قبل از تخمک‌گذاری و روز تخمک‌گذاری. با استفاده از اپلیکیشن‌های پریود، کیت‌های پیش‌بینی تخمک‌گذاری یا مشاهده نشونه‌های طبیعی بدن (مثل ترشحات واژینال یا افزایش دمای بدن)، می‌شه این زمان رو شناسایی کرد.
۴. مدیریت استرس
هورمون کورتیزول که در زمان استرس ترشح می‌شه، می‌تونه تعادل هورمون‌های تولیدمثلی رو به هم بزنه. یوگا، تنفس عمیق، ورزش منظم و خواب کافی ابزارهای خوبی برای کنترل استرس هستن.
۵. اجتناب از سیگار، الکل و مواد مخدر
نیکوتین و الکل مستقیماً روی کیفیت تخمک اثر منفی دارن. تحقیقات نشون داده زنانی که سیگار می‌کشن، زودتر وارد یائسگی می‌شن.
۶. درمان بیماری‌های زمینه‌ای
بیماری‌هایی مثل PCOS، مشکلات تیروئید، اندومتریوز یا اختلالات هورمونی باید شناسایی و درمان بشن، چون می‌تونن مانع تخمک‌گذاری یا لانه‌گزینی جنین بشن.
راهکارهای افزایش باروری در مردان
۱. توجه به سلامت اسپرم
سه فاکتور مهم در اسپرم سالم عبارتند از:
- تعداد کافی
- تحرک مناسب (توانایی حرکت به سمت تخمک)
- ساختار طبیعی
کیفیت اسپرم تحت تأثیر دما، تغذیه، سموم محیطی و سبک زندگیه.
۲. دوری از گرمای زیاد
دمای زیاد بیضه‌ها می‌تونه تولید اسپرم رو مختل کنه. برای همین:
- از نشستن طولانی روی صندلی گرم یا گذاشتن لپ‌تاپ روی پا اجتناب کن.
- از سونا، جکوزی داغ یا دوش خیلی داغ به مدت طولانی پرهیز کن.
- لباس زیر خیلی تنگ نپوش.
۳. تغذیه مناسب
مواد غذایی سرشار از روی، سلنیوم، ویتامین C و E می‌تونن کیفیت اسپرم رو بالا ببرن. غذاهایی مثل تخم‌مرغ، گوشت، مغزها، ماهی و سبزیجات خیلی توصیه می‌شن.
۴. اجتناب از الکل، سیگار و مواد مخدر
نیکوتین و الکل می‌تونن باعث کاهش تعداد اسپرم، کم‌تحرکی یا ناهنجاری در شکل اون بشن. حتی مصرف ماری‌جوانا با کاهش باروری مردان در ارتباطه.
۵. مدیریت وزن و ورزش منظم
ورزش متعادل باعث افزایش ترشح تستوسترون و تقویت سیستم گردش خون می‌شه که در تولید اسپرم تأثیر مثبتی داره. البته ورزش بیش از حد (مثلاً بدنسازی خیلی شدید همراه با مکمل‌های هورمونی) می‌تونه تأثیر منفی داشته باشه.
نکات مشترک برای هر دو
چکاپ کامل قبل از بارداری
زوج‌ها بهتره قبل از اقدام برای بارداری، توسط پزشک عمومی یا متخصص زنان و ناباروری بررسی بشن. گاهی مشکلات کوچکی که قابل درمان هستن، بدون بررسی باعث تأخیر در بارداری می‌شن.
کاهش مواجهه با سموم محیطی
مواد شیمیایی موجود در آفت‌کش‌ها، رنگ‌ها، دودهای صنعتی یا حتی بعضی محصولات آرایشی ممکنه اثر منفی بر باروری بذارن. بهتره تا حد امکان از محصولات ارگانیک استفاده بشه و محیط زندگی تهویه مناسب داشته باشه.
فعالیت جنسی منظم (نه وسواس‌گونه)
برای افزایش احتمال بارداری، داشتن رابطه جنسی ۲ تا ۳ بار در هفته، مخصوصاً در حوالی زمان تخمک‌گذاری کافیه. رابطه روزانه یا اجباری ممکنه اثر منفی روی کیفیت اسپرم یا رابطه عاطفی بذاره.
جمع‌بندی
باروری مثل یک پازل چندتکه‌ست که هر قطعه‌ای مثل تغذیه، وزن ، آرامش، آگاهی از بدن و پرهیز از مواد مضر، نقش خودش رو داره. رعایت این موارد ممکنه ساده به نظر بیاد، ولی تأثیرشون از نظر علمی کاملاً ثابت شده.
اگر بعد از ۱۲ ماه رابطه منظم بدون جلوگیری، بارداری اتفاق نیفتاد (و در خانم‌های بالای ۳۵ سال، بعد از ۶ ماه)، مشورت با پزشک متخصص ناباروری پیشنهاد می‌شه.
منبع
https://www.healthline.com/nutrition/16-fertility-tips-to-get-pregnant
