یارانه ۱۷ میلیون نفر حذف شد تا پول کالابرگ تامین بشه!

در شرایطی که اقتصاد ایران با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنه، خبرهایی درباره‌ی تغییرات جدی در نظام یارانه‌ها و برنامه‌هایی مثل کالابرگ الکترونیکی، دوباره توجه مردم رو به خودش جلب کرده. یکی از پرچالش‌ترین تصمیم‌های اخیر، حذف حدود ۱۷ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران هست؛ تصمیمی که هم از نظر اقتصادی قابل بررسیه، و هم از جنبه اجتماعی واکنش‌های زیادی رو به دنبال داشته.

تصمیم‌های سخت دولت در تنگنای مالی

طی ماه‌های گذشته، وضعیت مالی دولت پیچیده‌تر از همیشه شده. کاهش درآمد نفت، هزینه‌های روزافزون، و فشار تحریم‌ها باعث شدن منابع بودجه‌ای به شدت محدود بشن. در این بین، طرح‌هایی مثل کالابرگ الکترونیکی که نیاز به پشتوانه مالی دارن، عملا به بن‌بست خوردن.

برای حل این مشکل، دولت تصمیم گرفت ۱۷ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیرها حذف بشن تا شاید منابع لازم برای اجرای طرح کالابرگ تامین بشه. البته این تصمیم، هم حامی و هم منتقد داره و بحث‌های زیادی رو در جامعه به راه انداخته.

یکی از اصلی‌ترین سوال‌هایی که بعد از اعلام این خبر مطرح شد، اینه که دولت بر چه اساسی این افراد رو از دریافت یارانه حذف کرده؟ گفته شده شاخص‌هایی مثل درآمد و دارایی بررسی شدن، اما خیلی‌ها به دقت این معیارها اعتماد ندارن. مخصوصا تو مناطق روستایی یا کم‌برخوردار، مردم نگرانن که شاید به خاطر نبود دسترسی به اطلاعات یا اشتباه توی داده‌ها، حقشون ضایع شده باشه. نگرانی‌ها وقتی بیشتر می‌شن که بعضی خانوارها با وجود درآمد پایین، هنوز نمی‌دونن چرا حذف شدن.
 

واکنش‌ها؛ از تریبون مجلس تا دل‌نگرانی مردم

تصمیم دولت، واکنش‌های زیادی در پی داشته. بعضی نماینده‌های مجلس و فعالان اجتماعی این حرکت رو غیرعادلانه دونستن و خواستار بازنگری شدن. اون‌ها اعتقاد دارن که باید راه‌های دیگری برای جبران کسری بودجه پیدا بشه، نه اینکه یارانه‌ی مردم حذف بشه.

در مقابل، بعضی اقتصاددان‌ها از این تصمیم دفاع می‌کنن و می‌گن در شرایط سخت اقتصادی، دولت چاره‌ای جز کاهش هزینه‌ها نداره، و حذف یارانه‌ی افراد با توان مالی بهتر، می‌تونه به مدیریت منابع کمک کنه.

حذف یارانه‌ها قطعا بدون اثر نخواهد بود. از نظر اقتصادی، کاهش یارانه می‌تونه باعث کم شدن قدرت خرید و در نتیجه، افت تقاضا در بازار بشه. این یعنی رکود بیشتر و آسیب به کسب‌وکارهای کوچک.

از طرف دیگر، از جنبه اجتماعی، این تصمیم ممکنه باعث بالا رفتن حس بی‌اعتمادی بشه، مخصوصا اگر خانواده‌هایی که واقعا نیازمند هستن به اشتباه حذف شده باشن. همچنین اگر طرح کالابرگ فقط شامل بخشی از جمعیت بشه، ممکنه نابرابری در دسترسی به کالاهای اساسی بیشتر بشه.

کالابرگ الکترونیکی؛ راه نجاته یا یک چالش تازه؟

طرح کالابرگ قرار بود جایگزین یارانه نقدی بشه و کمک کنه مردم راحت‌تر به کالاهای اساسی دسترسی داشته باشن. اما اجرای موفق این طرح بدون حمایت گسترده و تامین بودجه مناسب ممکن نیست. اگر همه‌ی اقشار کم‌درآمد به کالابرگ دسترسی نداشته باشن یا کیفیت کالاها پایین باشه، نه‌تنها کمکی به معیشت مردم نمی‌شه، بلکه ممکنه نارضایتی عمومی بیشتر بشه.

اینکه دولت تصمیم گرفته بخشی از یارانه‌ها رو حذف کنه، بی‌شک ریشه در مشکلات مالی داره. اما نحوه‌ی اجرای این تصمیم و برخورد با پیامدهاش، اهمیت زیادی داره.

اگر قراره منابع صرف طرح‌های حمایتی بشن، باید مطمئن بود که اون طرح‌ها واقعا به دست مستحق‌ترین افراد می‌رسن. همچنین شفافیت، پاسخ‌گویی و در نظر گرفتن دغدغه‌های مردم، می‌تونه جلوی آسیب‌های بیشتر رو بگیره.

در نهایت، اعتماد مردم بزرگ‌ترین سرمایه‌ی اجتماعی هر دولته. وقتی مردم احساس کنن که در تصمیمات اقتصادی سهمی دارن و صدای‌شون شنیده می‌شه، همکاری و همدلی بیشتر می‌شه و گذر از بحران‌ها راحت‌تر خواهد بود.