ناباروری ثانویه چیست؟
قراره در این مقاله چی بدونیم:
- ناباروری ثانویه چیه و چه تفاوتی با ناباروری اولیه داره؟
- آشنایی با علائم ناباروری ثانویه
- آشنایی با دلایل ناباروری ثانویه
- آشنایی با روش‌های درمان ناباروری ثانویه
- در صورت باردار نشدن چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
ناباروری ثانویه: دلایل، علائم و روش‌های درمان
ناباروری ثانویه یکی از چالش‌هایی هست که بعضی از زوجین پس از تولد اولین فرزند تجربه‌اش می‌کنن. شاید عجیب به نظر برسه، ولی زوج‌هایی که یک بار تجربه موفق بارداری داشتن، ممکنه در تلاش برای بچه‌دار شدن دوباره، با مشکل مواجه بشن. اگر براتون این سوال پیش اومده که علت باردار نشدن بعد از بچه اول چیه با ما در این مقاله همراه باشین.
ناباروری ثانویه چیست؟
ناباروری ثانویه (Secondary Infertility) به وضعیتی گفته می‌شه که زوج‌ها پس از داشتن حداقل یک بارداری موفق، دیگر قادر به بارداری طبیعی نباشن یا نتونن بارداری رو تا زمان زایمان ادامه بدن. این مشکل می‌تونه به دلایل مختلفی در زن یا مرد ایجاد بشه و معمولاً نادیده گرفته می‌شه چون خیلی‌ها تصور می‌کنن کسی که یک بار باردار شده، حتماً باز هم می‌تونه باردار بشه.
تفاوت ناباروری اولیه و ثانویه
در ناباروری اولیه فرد تاکنون هیچ‌وقت تجربه بارداری نداشته و نمی‌تونه به طور طبیعی باردار بشه اما در ناباروری ثانویه فرد حداقل یک بار باردار شده (با یا بدون تولد زنده)، اما حالا در بارداری مجدد مشکل داره. این تفاوت از نظر پزشکی مهمه، چون دلایل و درمان‌ها ممکنه متفاوت باشن.
ناباروری ثانویه چه علائم و نشانه‌هایی داره؟
علائم و نشانه‌های ناباروری ثانویه معمولاً زمانی خودشون رو نشون می‌دن که زوج، پس از گذشت ۶ تا ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم و بدون جلوگیری، موفق به بارداری مجدد نمی‌شن. در زنان، این نشانه‌ها ممکنه با قاعدگی‌های نامنظم یا قطع پریود، دردهای مزمن لگنی، یا سابقه سقط‌های مکرر همراه باشه. گاهی هم تخمک‌گذاری مختل می‌شه بدون اینکه فرد متوجه این اتفاق بشه.
در مردان، کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ یا تغییر در حجم و قوام مایع منی، می‌تونه زنگ خطری برای کاهش قدرت باروری باشه.
دلایل ناباروری ثانویه در زنان
بدن انسان به گذشت زمان و در اثر شرایط محیطی متفاوت ممکنه تغییراتی داشته باشه مثلا سیستم تولیدمثل ممکنه با گذشت زمان دچار مشکلات یا چالش‌های جدیدی بشه. در ادامه با علت‌های اصلی ناباروری ثانویه در زنان آشنا می‌شیم:
- افزایش سن
با بالا رفتن سن، مخصوصاً بعد از ۳۵ سالگی، کیفیت و تعداد تخمک‌ها کاهش پیدا می‌کنه. این یکی از مهم‌ترین دلایل ناباروری در زنان محسوب می‌شه.
- سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS)
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک ممکنه در هر سنی در دوران باروری زنان اتفاق بی‌افته. این اختلال هورمونی باعث توقف یا بی‌نظمی در تخمک‌گذاری می‌شه و احتمال بارداری رو کاهش می‌ده.
- آندومتریوز
رشد غیرطبیعی بافت رحم در سایر نقاط بدن باعث التهاب و چسبندگی می‌شه که می‌تونه مسیر لوله‌های فالوپ رو ببنده و حتی مانع رسیدن اسپرم به تخمک بشه.
- عفونت یا جراحی قبلی
عفونت‌های لگنی، سزارین قبلی یا جراحی‌های رحمی ممکنه باعث ایجاد چسبندگی رحم یا آسیب به اندام‌های تولید مثل بشن. پس حتی خود بارداری قبلی در شرایطی ممکنه زمینه‌ساز بشه برای ناباروری ثانویه.
- تغییرات وزنی یا سبک زندگی
اضافه‌وزن یا لاغری مفرط، مصرف الکل یا دخانیات، استرس شدید یا بی‌تحرکی، همه می‌تونن تخمک‌گذاری رو مختل کنن.
دلایل ناباروری ثانویه در مردان
ناباروری ثانویه فقط مختص خانم‌ها نیست، آقایون هم می‌تونن به دلایل مختلفی دچار اختلال در باروری بشن، حتی اگر قبلاً یکبار پدر شده باشن. از جمله دلایل ناباروری ثانویه در مردان:
- کاهش کیفیت اسپرم
عواملی مثل افزایش سن، مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر یا قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ممکنه باعث کاهش کیفیت یا تحرک اسپرم بشه.
- واریکوسل
گشاد شدن وریدهای بیضه که باعث گرم شدن بیضه و اختلال در تولید اسپرم می‌شه.
- کاهش تستوسترون
کاهش سطح هورمون مردانه ممکنه به کاهش میل جنسی و قدرت باروری منجر بشه.
- انسداد مجاری انزالی یا انزال معکوس
این اختلالات ممکنه مانع خروج اسپرم از بدن بشن یا باعث برگشتش به داخل مثانه بشن.
روش های درمان ناباروری ثانویه
درمان ناباروری ثانویه بسته به دلیل اصلی‌ای که داره، می‌تونه متفاوت باشه. راه‌های علمی زیادی برای حل این مشکل وجود داره. در ادامه با راهکارهای درمانی ناباروری ثانویه آشنا می‌شیم:
۱. تغییر سبک زندگی
کاهش وزن، ترک سیگار و الکل، ورزش منظم و کنترل استرس، گاهی تأثیر زیادی در بازگشت باروری داره.
۲. داروهای تحریک تخمک‌گذاری
داروهای محرک تخمدان مثل کلومیفن سیترات یا لتروزول باعث افزایش شانس تخمک‌گذاری می‌شن.
۳. تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI)
در روش IUI، اسپرم شسته‌شده مستقیماً وارد رحم می‌شه تا فرآیند باروری راحت‌تر بشه و شانس لقاح بالا بره.
۴. لقاح آزمایشگاهی (IVF)
اگر سایر روش‌های کمک باروری موثر نباشه، IVF یکی از مؤثرترین گزینه‌ها برای درمان ناباروری ثانویه هست.
۵. جراحی
در موارد خاصی مثل انسداد لوله فالوپ یا واریکوسل، ممکنه جراحی توصیه بشه.
باردار نمیشم بعد از چه مدت به متخصص مراجعه کنم؟
اگر اقدام به بارداری کردین اما هنوز موفق نشدین باید بدونین در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کنین:
- اگر خانم سن زیر ۳۵ سال داره و بعد از ۱۲ ماه تلاش و اقدام به بارداری، باردار نشده باشه.
- اگر خانم بالای ۳۵ سال سن داره و در ۶ ماه اخیر با وجود اقدام منظم بارداری رخ نداده باشه.
- اگر سابقه بیماری‌های زنان یا مردان رو دارین.
- اگر چرخه‌های قاعدگی خانم نامنظم یا بدون تخمک‌گذاری باشه.
حرف آخر
ناباروری ثانویه مشکلی پنهان ولی رایج در دنیای امروزه است که خیلی از زوج‌ها تجربه‌اش می‌کنن. دلایل زیادی برای این مشکل وجود داره که هم جسمی و هم روانی هستن. با مراجعه به‌موقع به متخصص و انتخاب روش درمانی مناسب، می‌شه شانس باروری مجدد رو به‌طور چشم‌گیری افزایش داد.
