عفونت قارچی سینه در دوران شیردهی
قراره در این مقاله چی بدونیم:
- نشانه‌های عفونت قارچی سینه در مادر
- علائم عفونت قارچی (برفک) دهان نوزاد
- علل ایجاد عفونت قارچی سینه در مادران
- روش‌های تشخیص و درمان عفونت قارچی پستان
- راه‌های پیشگیری از ابتلا به عفونت قارچی سینه
عفونت قارچی پستان در دوران شیردهی: علائم، علل و درمان
عفونت قارچی سینه یکی از مشکلات رایج در دوران شیردهی هست که معمولاً به دلیل رشد بیش از حد قارچی به نام کاندیدا آلبیکانس (Candida albicans) ایجاد میشه. این نوع عفونت می‌تونه باعث ایجاد درد شدید در نوک پستان، آرئول (هاله‌ی دور پستان) و حتی کل سینه بشه و فرآیند شیردهی رو برای مادر سخت و آزاردهنده کنه. در ادامه با جزئیات بیشتری در مورد علائم، علل، روش‌های تشخیص، درمان و پیشگیری از عفونت قارچی سینه آشنا می‌شیم.
علائم و نشانه های عفونت قارچی در سینه
مادرانی که به عفونت قارچی سینه مبتلا می‌شن، معمولاً علائم مشخصی رو تجربه می‌کنن که شامل موارد زیره:
- درد تیرکشنده یا سوزشی در نوک پستان یا کل سینه که ممکنه تا یک ساعت بعد از شیردهی هم ادامه داشته باشه.
- در حالی که زخم یا عفونت باکتریایی معمولاً یک‌طرفه است، عفونت قارچی می‌تونه هر دو پستان رو درگیر کنه.
- خارش یا سوزش مداوم نوک پستان
- تغییر رنگ نوک پستان به رنگ صورتی روشن یا سفید
- پوست براق و پوسته‌پوسته روی نوک سینه یا هاله
- ترک خوردگی و حساسیت بیش‌ازحد به لمس
علائم و نشانه های برفک دهانی در نوزاد
در خیلی از موارد، عفونت قارچی از دهان نوزاد به سینه مادر منتقل میشه. نوزاد مبتلا به برفک دهان (نوعی عفونت قارچی دهانی) ممکنه علائم زیر رو نشون بده:
- لکه‌های سفید یا شیری‌رنگ روی زبان، لثه، گونه‌ها یا لوزه‌ها
- بی‌قراری یا بدغذایی هنگام شیر خوردن
- ترک در گوشه‌های لب یا اطراف دهان
- ادرارسوختگی یا جوش‌های قارچی در ناحیه پوشک
اگر نوزاد این علائم رو داره، بهتره مادر و نوزاد همزمان درمان بشن تا از چرخه بازگشت عفونت جلوگیری بشه.
علل ایجاد عفونت قارچی سینه (چرا عفونت قارچی در پستان ایجاد میشه؟)
علت اصلی این عفونت، رشد بیش‌ازحد قارچ کاندیدا هست که به‌طور طبیعی در بدن انسان زندگی می‌کنه ولی در برخی شرایط شروع به رشد بی‌رویه می‌کنه. شرایطی که ممکنه منجر به رشد قارچ بشن شامل:
- زخم یا ترک در نوک سینه که راه ورود قارچ رو باز می‌کنه.
- مصرف آنتی‌بیوتیک توسط مادر یا نوزاد که باعث کاهش باکتری‌های مفید میشه.
- دیابت یا قند خون بالا که محیط مناسبی برای رشد قارچ فراهم می‌کنه.
- ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن مادر یا نوزاد
- رطوبت مداوم در ناحیه سینه به علت استفاده از پدهای پلاستیکی یا خشک نکردن کامل سینه بعد از شیردهی
- انتقال عفونت از دهان نوزاد یا حتی از پوشک آلوده
روش های تشخیص عفونت قارچی پستان
پزشک معمولاً با بررسی علائم بالینی و معاینه پستان، عفونت قارچی سینه رو تشخیص می‌ده. وجود همزمان علائم در مادر و نوزاد تشخیص رو قطعی‌تر می‌کنه. در بعضی از موارد ممکنه نمونه‌ای از ترشحات پستان یا بافت نوک سینه گرفته بشه و در آزمایشگاه بررسی بشه. همچنین، گاهی برای رد کردن سایر دلایل درد سینه مثل مشکلات در گرفتن سینه (Latch)، پزشک بررسی‌های تکمیلی انجام می‌ده. ارجاع و کمک گرفتن از یک مشاور شیردهی یکی از مهم‌ترین اقدامات می‌تونه برای مادر و نوزاد باشه.
روش های درمان عفونت قارچی سینه
درمان این نوع عفونت معمولاً با استفاده از داروهای ضد قارچ موضعی یا خوراکی انجام میشه. درمان باید همزمان برای مادر و نوزاد انجام بشه تا چرخه بازگشت عفونت قطع بشه. رایج‌ترین روش‌های درمان عبارت‌اند از:
درمان عفونت قارچی مادر:
- کرم ضد قارچ مانند میکونازول یا کلوتریمازول برای استعمال روی نوک سینه
- در موارد شدید، قرص فلوکونازول با تجویز پزشک
- استفاده از داروهای مسکن بی‌خطر در دوران شیردهی در صورت وجود درد
- کاهش مصرف قند و کربوهیدرات‌های ساده برای جلوگیری از تغذیه قارچ
درمان عفونت قارچی نوزاد:
- استفاده از ژل دهانی ضد قارچ مثل نیستاتین یا میکونازول
- درمان همزمان بثورات قارچی در ناحیه پوشک
معمولاً بهبودی عفونت قارچی سینه با درمان مناسب، طی ۷ تا ۱۴ روز حاصل میشه. با این حال، در موارد شدید یا درمان ناقص، ممکنه مدت بیشتری طول بکشه. حتماً درمان رو کامل ادامه بدین، حتی اگر علائم زودتر از بین بره.
نکته مهم: اگر در دوران درمان شیر ذخیره شده کردین، توصیه میشه این شیر رو دور بریزین، چون ممکنه قارچ داخل شیر ذخیره شده هم رشد کرده باشه.
چطور از ابتلا به عفونت قارچی سینه پیشگیری کنیم؟
برای اینکه جلوی بروز این عفونت آزاردهنده رو بگیرین، می‌تونین از راهکارهای زیر کمک بگیرین:
- شست‌وشوی دست‌ها قبل و بعد از هربار شیردهی
- خشک کردن کامل نوک سینه بعد از شیر دادن (رطوبت مکان مناسبی برای رشد قارچ می‌تونه باشه.)
- تعویض مکرر و استفاده از پدهای شیردهی بدون لایه پلاستیکی
- ضدعفونی کردن پستانک، شیشه‌شیر و اسباب‌بازی‌هایی که نوزاد داخل دهانش می‌بره.
- مصرف روزانه ماست پروبیوتیک یا مکمل پروبیوتیک حاوی لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس
- کاهش مصرف قند و شیرینی
- تهویه مناسب پوست سینه (برای مثال گاهی بدون سوتین ماندن و پوشیدن لباس‌های گشاد)
حرف آخر
عفونت قارچی سینه در دوران شیردهی یکی از مشکلات رایج و ناراحت‌کننده‌ای هست که با شناخت علائم و شروع درمان به‌موقع می‌تونه به‌راحتی کنترل بشه. با رعایت بهداشت، درمان همزمان مادر و نوزاد و اصلاح سبک زندگی، احتمال ابتلا یا بازگشت این عفونت تا حد زیادی کاهش پیدا می‌کنه. اگر احساس درد، سوزش یا تغییر رنگ در نوک پستان دارین، بهتره هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنین.
