هورمون پرولاکتین در بارداری چه نقشی داره؟

پرولاکتین (Prolactin) هورمونی است که بیشتر با شیردهی شناخته می‌شه و نقش خیلی مهمی هم در بارداری داره! از آماده کردن بدن برای تغذیه نوزاد گرفته تا تأثیر روی خلق‌وخو و حتی باروری. توی این مقاله قراره دقیق‌تر بررسی کنیم که پرولاکتین چطور روی باروری و بارداری تأثیر می‌ذاره، سطح غیر طبیعی این هورمون چه مشکلاتی ممکنه ایجاد کنه و چطور به تعادل این هورمون در بدن کمک کنیم.

پرولاکتین چیه و از کجا ترشح میشه؟

پرولاکتین یک هورمونه که توی غده‌ی هیپوفیز تولید می‌شه و اصلی‌ترین فعالیتش آماده کردن بدن برای شیردهی محسوب می‌شه. ولی داستان به همین‌جا ختم نمی‌شه! پرولاکتین علاوه بر تحریک تولید شیر، روی تنظیم سیستم ایمنی، عملکرد تخمدان و حتی خلق‌وخو هم اثر می‌ذاره. جالبه بدونی که مقدار این هورمون در بدن زنان و مردان متفاوته و توی دوران بارداری افزایش چشمگیری پیدا می‌کنه.

نقش پرولاکتین در باروری و شروع بارداری

قبل از بارداری، سطح پرولاکتین توی بدن باید متعادل باشه. اگه این هورمون زیاد از حد باشه، ممکنه تخمک‌گذاری دچار مشکل بشه و شانس بارداری پایین بیاد. در واقع، سطح بالای پرولاکتین می‌تونه باعث قطع قاعدگی یا نامنظمی پریود بشه که این موضوع روی باروری تأثیر منفی داره.
حالا اگه پرولاکتین بیش از حد کم باشه چی؟ در این صورت، رحم ممکنه آمادگی لازم رو برای لانه‌گزینی جنین نداشته باشه و احتمال سقط افزایش پیدا کنه. پس تعادل این هورمون یک عامل مهم برای باردار شدن است.

پرولاکتین در بارداری چه تغییری می کنه؟

به محض اینکه بارداری اتفاق می‌افته، پرولاکتین شروع می‌کنه به افزایش و مقدار اون حتی تا ۱۰ برابر هم بالا می‌ره! افزایش هورمون پرولاکتین در بارداری نتایج زیر رو به همراه داره:
آماده کردن سینه‌ها برای شیردهی: پرولاکتین باعث رشد غدد شیری و بافت سینه مادر می‌شه تا بعد از زایمان، بدن آماده تولید شیر باشه.
کمک به تنظیم سیستم ایمنی: در بارداری، بدن باید یک تعادل ظریف بین حفظ جنین و دفاع از خودش داشته باشه. پرولاکتین به تنظیم سیستم ایمنی کمک می‌کنه تا جنین به عنوان یک عامل خارجی شناخته نشه و بارداری بدون مشکل پیش بره.
حمایت از رشد جفت: این هورمون به عملکرد بهتر جفت کمک می‌کنه و باعث می‌شه مواد مغذی به درستی به جنین برسن.

آیا پرولاکتین روی خلق و خو تاثیر داره؟

بله! یکی از تأثیرات جالب پرولاکتین روی روان مادره. سطح بالای پرولاکتین باعث حس آرامش و کاهش استرس می‌شه. به همین دلیل، خیلی از مادران بعد از زایمان و حین شیردهی حس وابستگی بیشتری به نوزاد دارن و از نظر عاطفی حس بهتری رو تجربه می‌کنن. اما یک نکته مهم دیگه اینه که عدم تعادل پرولاکتین ممکنه باعث افسردگی در دوران بارداری بشه. 

سطح غیر‌طبیعی پرولاکتین چه مشکلاتی ایجاد می کنه؟

هرچند پرولاکتین بالا در بارداری طبیعیه، اما گاهی اوقات ممکنه مقدارش بیش از حد زیاد یا کمتر از حد نرمال باشه.

پرولاکتین بالا ممکنه چه مشکلاتی ایجاد کنه؟

افزایش خطر دیابت بارداری
ایجاد سردرد و مشکلات بینایی (اگه غده‌ی هیپوفیز بیش از حد پرولاکتین تولید کنه)
پرولاکتین پایین چه مشکلاتی به همراه داره؟
احتمال اختلال در رشد غدد شیری و کاهش تولید شیر بعد از زایمان
خطر اختلال در سیستم ایمنی و کاهش حمایت از جنین
افزایش احتمال سقط جنین

چطور سطح پرولاکتین رو متعادل نگه داریم؟

اگه قصد بارداری داری یا بارداری رو پشت سر می‌ذاری، بهتره این نکات رو رعایت کنی تا سطح پرولاکتین در بدنت متعادل باشه:
- مدیریت استرس: استرس زیاد باعث افزایش غیرطبیعی پرولاکتین می‌شه. یوگا، مدیتیشن و خواب کافی، کمک زیادی به کاهش استرس می‌کنن.
- داشتن رژیم غذایی سالم: مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B6 (مثل موز، گردو و ماهی) می‌تونه به تنظیم پرولاکتین کمک کنه.
- تحرک و ورزش کافی: فعالیت بدنی متعادل باعث تنظیم هورمون‌ها می‌شه، اما ورزش بیش از حد می‌تونه پرولاکتین رو بالا ببره.
- ارزیابی هورمونی: اگه مشکل باروری داری یا تغییرات غیر‌طبیعی در چرخه‌ی قاعدگی دیدی، یک آزمایش بده تا سطح پرولاکتین در بدنت بررسی بشه.

حرف آخر 

هورمون پرولاکتین فقط مربوط به شیردهی نیست، بلکه یک عامل کلیدی توی باروری، سلامت بارداری و حتی خلق‌وخو محسوب می‌شه. تعادل این هورمون در قبل، حین و بعد از بارداری خیلی مهمه و هر نوع اختلال در سطح اون می‌تونه مشکلاتی مثل ناباروری، سقط یا حتی افسردگی ایجاد کنه.